● ჯვაროსნული ლაშქრობა ქართველი ხალხის წინააღმდეგ

 ლილი ძაგანია
ისტორიკოსი და ფილოლოგი,

გუდაუთის საღამო სკოლის დირექტორი

 

დაიწყო ომი აფხაზეთში.

ამბობენ, რომ ომის მიზეზი იყო 1992 წლის 14 აგვისტოს, საქართველოს მთავრობის მიერ ტანკების შეყვანა აფხაზეთში. მაგრამ, თუ გავაანალიზებთ აღნიშნულ თარიღამდე მოვლენათა განვითარებას, ქვეყნის საშინაო და საგარეო ვითარებათა გათვალისწინებით, საომარ მოქმედებათა დაწყება-გამწვავება მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო, პირველ რიგში ხელისუფლებისათვის (შინაგან საქმეთა სამინისტრო, უშიშროების კომიტეტი, თავდაცვის უწყება, მინისტრთა საბჭო…), თუ როგორი განწყობა ვითარდებოდა აფხაზეთში (შიდა ქართლში – ეგრეთ წოდებულ “სამხრეთ ოსეთში” და  ა.შ) ქართველებისადმი, არალეგალურად და ლეგალური საშუალებებით მრავალი წლის განმავლობაში, განსაკუთრებით კი აქტიურად 60-70-იან წლებიდან.  

მათი იდეოლოგიური თუ პოლიტიკური წინამძღოლების “მოღვაწეობიდან” გამომდინარე, იგრძნობოდა სწრაფვა, ყოველმხრივი მზადება, გადამწყვეტი ნაბიჯი გადაედგათ, რათა ქართველები განედევნათ აფხაზეთიდან გარეშე ძალების დახმარებით (რუსეთის იმპერიის, ჩრდ. კავკასიელთა ნაწილის დეზინფორმაციით, თურქეთის ორაზროვანი პოლიტიკით ქართველებისადმი).

 წინასწარ დასახული პროგრამით,  გეგმაზომიერად განხორციელდა საკადრო ცვლილებები ყველა სფეროში. პარტიის რიგებში, თუ დადგებოდა საკითხი საპასუხისმგებლო თანამდებობაზე დანიშვნისა, აფსუა პიროვნებას იღებდნენ წესდების ყოველგვარი დარღვევით, უპრობლემოდ. აკვნიდან დაწყებული, აფსუა (თუნდაც ოსი და ა.შ) იზრდებოდა იმ შეგნებით, რომ ის ერთადერთი კანონიერი აბორიგენია აფხაზეთისა, მას ეკუთვნის ყველანაირი უფლებამოსილება, არ აგებს პასუხს ქართველის შევიწროებისათვის, რადგან ქართველი მოაზრებული ჰყავდათ როგორც “ოკუპანტი”, “მჩაგვრელი”, “გენოციდის განმახორციელებელი”…

ისტორიის გაყალბების საფუძველზე (რაშიც აფსუა იდეოლოგებისთვის ფაქტიურედ არავითარი ოფიციალური პრინციპული გაბათილება-წინააღმდეგობა არ გაუწევიათ ქართველ ისტორიკოსებს, ხელისუფლებას) ქართველის სახით, ჩამოუყალიბდათ აფსუების არაერთ თაობას, მტრის ხატი! ხოლო ქართული ოფიციალური მხარის მხრივ, ინერგებოდა მოსახლეობაში სიყვარული, ძმობა, ნათესაობა აფხაზებსა (აფსუებს) და ქართველებს შორის. ესეც ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია იმისა, რომ ამ ომის წინაშე მოუმზადებელი აღმოჩნდა ქართველი მოსახლეობა, როგორც ზნეობრივად ისე მატერიალურად.

ვინ წარმოიდგენდა ყოველივე იმას რაც მოხდა!

ჯვაროსნულმა ომმა გაანადგურა უიარაღო, უმწეოდ დარჩენილი მშვიდობიანი ქართული მოსახლეობა, მოწყვიტა ის დედა-სამშობლოს.

ომის მიზეზი მრავალია, მაგრამ ამ მიზეზთა შორის ხომ არის მთავარი? მთავარი კი მდგომარეობს იმაში, რომ სამთავრობო დონეზე ოფიციალურად არასოდეს არ განხილულა და დღესაც კი ერთმნიშვნელოვნად არ წყდება ძირეული საკითხი: ვის ეკუთვნის აფხაზეთის მიწა-წყალი    – აფსუას თუ ქართველს? რა წარმომავლობისაა აფსუა, რა მიმართებაშია ის საქართველოსთან?

ზოგიერთი ქართველი ისტორიკოსი ასე მსჯელობს: “მე ხომ მაქვს ამის თაობაზე დაწერილი ნაშრომი, განა ეს საკმარისი არ არის?”

დიახ, არაერთ ჩვენ ისტორიკოს-მკვლევარს აქვს გაცემული პასუხი ზემოთხსენებულ კითხვაზე ნარკვევებში, სტატიებში, რადიო-სატელევიზიო გამოსვლებში, მაგრამ ეს მხოლოდ საქართველოს ფარგლებში ცალკეული ინდივიდუალური პუბლიკაციის სახით, თან არასაკმარისად. დღემდე არ ჩატარებულა არც რესპუბლიკური, არც საერთაშორისო მეცნიერულ-თეორიული კონფერენცია, სიმპოზიუმი გამოქვეყნებული ნაშრომთა განზოგადოებით, ერთი მთლიანი პლატფორმის განსაზღვრით: “ვინ ვინ არის” და ერთხელ და სამუდამოდ გაირკვეს, ვინ საიდან მოვიდა და მოსულს ვინ დახვდა, გაირკვეს ვინ ვის ეცილება ამ მიწებს და რისთვის დაიღვარა ამდენი სისხლი? (ოთარ გობეჯიშვილი “ახალი თაობა” – 15.04.98 წ.).

განა ამ მეტად მნიშვნელოვანი ღონისძიების ინიციატორი არ უნდა ყოფილიყო პირველ რიგში მეცნიერებათა აკადემია? რომლისთვისაც მისაწვდომია, მთავრობას წარუდგინოს დასკვნა აფხაზეთის აბორიგენი მოსახლეობის თაობაზე. საქართველოში მცხოვრებმა ყველა მისმა მოქალაქემ გარკვევით უნდა იცოდეს ვინ რა “გორისაა” და რა კონსტიტუციური უფლებებით არის ის აღჭურვილი ამ ქვეყანაში, რომელმაც მას შეუქმნა ცხოვრების ყველა პირობა.

საქართველო, როგორც ვიცით მრავალეროვანი სახელმწიფოა, მასში თანცხოვრობენ სხვადასხვა ხალხის ეთნიკური წარმომადგენლები. ძირითადი და განმსაზღვრელი აბორიგენი მოსახლეობაა – ქართველობა. რაც შეეეხება დაყოფას მოსხლეობისა ქართველ ხალხად და “აფხაზ”  ხალხად – ეს ხომ არასწორია. განა საქართველოში შეიძლება არსებობდეს “აფხაზი ერი” (თუ ჩავდებთ მასში აფსუას ცნებას). აფხაზი ხომ იგივე ქართველია, ხოლო აფსუა – ჩერქეზულ-ადიღეური ნაციონალობის განშტოებაა საქართველოში. ერის ცნებიდან გამომდინარე, შეიძლება აფხაზურ ერად ჩაითვალოს რამდენიმე ადიღეურ-ჩერქეზული, თურქული გვარების ჯგუფი (არძინბა, ძიაფშიფა, ბაღაფში, ჩაბაღურხვა, ერინბა, წკუია, შამბა, ჯიკირბა, შინკუბა, გრივაფშბა, ცარგუშ, ცუგბა, ოზგანი)? ხომ საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ე.წ. “აფხაზი”  ხალხის უმრავლესობას შეადგენენ ქართველები (90%-ზე მეტი): გვაზავა, კუპრავა, მარღანია, ნარმანია, სიჭინავა, ბაგათელია, კორტავა, ძიძარია, გულია, ქუთელია, ბიგვავა, ჯუღელია, ლაკერბაია, კვარაცხელია, აბაშიძე,  ფაღავა, ქარდავა და ასე უსასრულოდ…
ამ ომმა ერთმანეთს სამკვდრო-სასიცოცხლოდ დაუპირისპირა ერთი გვარისა და ტომის ადამიანები, როგორც ბრმა იარაღი უცხო ტომის ხელში.

პარლამენტის ერთ-ერთ სხდომაზე  სიტყვით გამოსულმა ქალბატონმა ადა მარშანიამ დასვა კითხვა: “ხალხო, გამაგებინეთ ვინ ვარ მე ეროვნებით?”

დღემდე ამ კითხვაზე პასუხი საპარლამენტო დონეზე არ გაცემულა!!!

გაზეთში “ახალი 7 დღე” (20-26.04.2001) ბატონმა გურამ ყორანაშვილმა გამოაქვეყნა სტატია “მეცნიერებათა აკადემიის ცხოვრების მცირე ქრონიკა” (50-იანი წლებიდან დღემდე). ამ ქრონიკიდან ვერ გაეცნობით მასალას, რომელიც ასახავს ქართველ ისტორიკოსთა კვლევა-ძიების განზოგადებას, ქართველი ერისათვის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან და მტკივნეულ საკითხს მიეცეს მეცნიერული და პოლიტიკური შეფასება. აკადემიამ, რამდენადაც ვიცით, არც ერთხელ არ მიმართა რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიას და მთავრობას პროტესტით იმის გამო, რომ ასე ხელაღებით მიაყენეს უდიდესი ზიანი საქართველოს, ქართველ ერს; რომ   იარაღის, სამხედრო ტექნიკისა და ცოცხალი ძალის გამოყენებით იქნა დახოცილი მშვიდობიანი ქართული მოსახლეობა; გადაუწვეს სახლ-კარი, დაუნიავეს ქონება, გამოაძევეს საცხოვრებელი ადგილიდან, გაამათხოვრეს, დააკნინეს და წაართვეს დედა-ენა; რომ  აფსუა სეპარატისტ-დამპყრობლებმა რუსეთის ხელისუფლების ხელშეწყობით დაამყარეს აფხაზეთში ფაშისტური რეჟიმი.

რატომ სდუმს ჩვენი პარლამენტი? ჩვენი აღმასრულებელი ხელისუფლება? რატომ ვერ ვპოულობთ ან არ ვიყენებთ მრავალ საშუალებას, რათა მსოფლიო საზოგადოების წინაშე ავხადოთ ფარდა რუსეთის მთავრობის რეაქციულ პოლიტიკას ქართველი ხალხისადმი, ვაიძულოთ ის, წერტილი დაუსვას ჩვენს დამცირებას. რატომ ჭიანურდება აფსუა სეპარატისტ-დამპყრობელთა, როგორც სამხედრო დამნაშავეთა, ქართველთა ეთნიკური წმენდის, გენოციდის მომწყობთა სასამართლო? როდის მიეცემა შეფასება უცხო ეთნიკური მოსახლეობის – აფსუების მიერ ჯვაროსნული ლაშქრობის განხორციელებას ქართველთა წინააღმდეგ კაცთმოძულე ფაშისტური მეთოდებით.

მეცნიერებათა აკადემიამ არამარტო საჯაროდ უნდა განაცხადოს რუსეთისა და მსოფლიო საზოგადოების წინაშე საქართველოს ისტორიული სიმართლის შესახებ, არამედ ამავე დროს ღრმა ანალიზი გააკეთოს, თუ რა შედეგი მოჰყვა რუსეთის მიერ აფსუა სეპარატისტების (ასევე ოსების…) ოსტატურად გამოყენებას ქართველი ხალხის წინააღმდეგ.

სანამ არ იქნება განცხადებული, რომ საქართველოს აბორიგენ მოსახლეობას არ წარმოადგენენ აფსუები, განა აზრი აქვს რაიმე მათ სტატუსზე საკითხის განხილვას პარლამენტში? გამოდის, რომ ჩვენივე ნებით ვუკანონებთ აფსუა მოძალადე-სეპარატისტებს ქართულ მიწა-წყალს?

 ♦   ♦   ♦

საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიას

თავს უფლებას მივცემ, მოგმართოთ კითხვით: გრძნობთ თუ არა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია პასუხისმგებლობას საკუთარი ერის წინაშე იმასთან დაკავშირებით, რომ დღემდე ნათლად და გამოკვეთილად არ გაქვთ ნათქვამი თქვენი სიტყვა მსოფლიო საზოგადოების წინაშე საქართველოს ისტორიულად ჩამოყალიბებული ტერიტორიული სტრუქტურის შესახებ, ამ ქვეყნისათვის განმსაზღვრელი ეთნიკურად ძირითადი ქართველი მოსახლეობის წარმოშობისა და განვითარების (ჩამოყალიბების) შესახებ, რომ საქართველო ესაა ქვეყანა, რომელსაც გააჩნია თავისი სასიცოცხლო სივრცე, საკუთარი მიწა-წყალი, ხელშეუხებელი ყველა ჯურის უცხო ეთნიკური ჯგუფებისაგან, რომლებსაც ქართველმა კაცმა სხვადასხვა სუბიექტური თუ ობიექტური მიზეზებისა გამო, მისცა საშუალება დასახლებულიყო ქართულ მიწაზე, გამრავლებულიყო იმ ზომამდე, რომ გარეშე ტომთა ნაშიერები გვეცილებიან ჩვენს მიწა-წყალს, ულმობლად გვიძირკვავენ კერებს, ერეკებიან და ანადგურებენ ყოველივე ქართულს ქართულ ქვეყანაში.

განა აქსიომა არაა ისტორიული სიმართლის ობიექტურ არგუმენტირებულ ჩამოყალიბებაზე რომაა დამოკიდებული ერისა და მისი ხელისუფლების საშინაო და საგარეო პოლიტიკის სტრატეგია და ტაქტიკა?

თქვენ თქვენი უპრინციპობით ხელფეხს უბორკავთ ხელისუფლებას, იმოქმედოს ქართული სახელმწიფოს სამართლებრივ და სასიცოცხლო მნიშვნელობის ინტერესების შესაბამისად, რაც ქართველ ადამიანს მისი ყოფნა-არყოფნის ფასად უჯდება. ის, რაც ხდებოდა წლების განმავლობაში და რა მდგომარეობაშიც ვართ დღეს ჩავარდნილი, მომავალი – აწმყოდან გამომდინარე – არაფერ კარგს არ უქადის ჩვენს ერს (მე არ მესმის ასეთ უსუსურ გამოთქმათა აზრი: ისტორია ყველაფერს გაარკვევს, ყველაფერს თავის ადგილს მიუჩენს; ბევრი რამ ვიცი, ბევრი რამ მაქვს სათქმელი, მაგრამ დრო მოვა, როცა სიმართლეს ვიტყვი…). ის, რაც მოხდა და დღეს ხდება თანამედროვე თაობამ უნდა გაარკვიოს, ჩვენ ყველანი მოვალენი ვართ, სწორედ დღეს შევაჯამოთ: რა მოხდა, რატომ მოხდა და როგორ ვუშველოთ სასწრაფოდ ხალხს, ქვეყანას, დღეს!

ამ უმნიშვნელოვანეს და გადაუდებელ საქმეში ხომ ისტორიკოსები არიან მოვალენი, მეცნიერული ღრმა ანალიზის საფუძველზე იმოქმედონ.

არაერთი წერილი, ნარკვევია გამოქვეყნებული მასმედიაში (ბატონების: თ. მიბჩუანის, თევზაძის, გობეჯიშვილის, გასვიანის, ჩხიკვაძის, ფუტკარაძის…) აფხაზეთის, აფხაზებისა და აფსუათა თაობაზე, სადაც გვიმტკიცებენ, რომ აფხაზი ქართველია, აფსუა კი ჩერქეზულ-ადიღეურის მოდგმაა; დროთა განმავლობაში ქართველთა უყურადღებობისა და ტოლერანტობის გამო, თან მუდმივი ბრძოლის გამო თავგადასარჩენად გარეშე მტრებისაგან, შინაური ქიშპობის, ფეოდალური დაქსაქსულობის, ერთიანი მმართველობის არ არსებობის გამო, ვერ ხორციელდებოდა (განა დღესაც იგივე არ ხდება?) სახელმწიფო კონტროლი სასაზღვრო მხარეებში: ვინ გადმოდიოდა ჩრდ. კავკასიის მხრიდან აფხაზეთის მთიან ადგილებში, სტიქიურად სახლდებოდა, მკვიდრდებოდა და მრავლდებოდა. გაჩნდა აფსუათა (და არა მხოლოდ მათი) კომპაქტური დასახლებანი მთაში, შემდეგ კი უფრო მოგვიანებით ბარში. აფსუას ცნება გაიგივებულ იქნა აფხაზის ცნებასთან. აფსუამ მიითვისა, მიისაკუთრა აფხაზობა (ქართველის ცნების ამოგდებით). ეს ისტორიული ქურდობა, ყაჩაღობა გადამთიელებს შერჩათ ისევ ქართველთა წყალობით. რის საფუძველზე და რა უფლებით შევარჩინეთ აქამდე აფსუებს აფხაზობა? ისინი ხომ აფხაზები არ არიან! რატომ უწოდებთ აფსუას აფხაზს? ერთმანეთში ისეა არეული ეს სხვადასხვა ცნებები, რომ თვითონ ჩვენ, ქართველები და ჩვენი მაღალი თანამდებობის პირები ხმარობენ გამოთქმებს: აფხაზური მხარე, სეპარატისტული აფხაზეთი, აფხაზეთის ლიდერი არძინბა (ბატონ ვ. ლორთქიფანიძის გამოსვლებიდან და სამწუხაროდ არა მარტო მისი). აფხაზი აფსუა, სოხუმის მთავრობა და ა.შ.

გეკითხებით პატივცემულო აკადემიავ, განა საკმარისია საქართველოს ისტორიის აფხაზეთის საკითხში ცალკეულ ისტორიკოსთა დაგვიანებული გამოსვლებით შემოვიფარგლოთ? როგორც ყველა ოჯახს აქვს თავისი საცხოვრებელი ფართის გეგმა, დამტკიცებული სათანადო სახელისუფლებო კანონმდებლობით, მსგავსად ამისა, ხომ ყოველ ქვეყანას აქვს იურიდიული საბუთი-რუკა-სახელმწიფოებრივი სივრცის განმსაზღვრელი, მასში საუკუნეთა განმავლობაში მცხოვრები ძირითადი ანუ აბორიგენი მოსახლეობის და ე.წ. შემდგომ ჩამოსახლებული სხვა ეროვნებათა აღნიშვნით.

რატომ მისცა ჩვენმა მეცნიერებათა აკადემიამ უფლება აფსუებს, ოსებს (და კიდევ სხვებს) წარმატებით განეხორციელებინათ წლების განმავლობაში სიყალბის გავრცელება, თავისი ბოროტმოქმედული გამიზნული აქტიური მოქმედებით შეცდომაში შეეყვანათ მსოფლიო საზოგადოება (მათ შორის პირველ რიგში რუსეთის). რუსეთის დახმარებით ჯერ შეფარვით, მერე კი თავხედურად, აშკარად, პირატულად (როგორც სჩვევიათ მეკობრეებს) წაგვართვეს ჩვენი ადგილსაცხოვრებელი, მოგვიწყვეს სისხლისღვრა, შეუბრალებლად, უმოწყალოდ გაგვიჟლიტეს მოსახლეობა. ამ ომში, წინასწარ შედგენილი სიებით, მეთოდურად განახორციელეს ქუჩების, დასახლებული პუნქტების   ქართველებისაგან  ეთნიკური წმენდა  გაგრისა და განსაკუთრებით სოხუმის დაცემის შემდეგ. უფრო თამამად ამ ოპერაციის განხორციელებას შეუდგნენ მას შემდეგ, რაც ფსოუზე და მერე ენგურზე ჩადგა რუსეთის ე.წ. “სამშვიდობო ჯარები”. საზღვრების გადაკეტვით გათამამებულმა აფსუებმა ვაკუუმში მოხვედრილი, დაუცველად დარჩენილ ქართველ მშვიდობიან მოსახლეობას დაერივნენ, როგორც ქორი წიწილას. ხელთ ჩაიგდეს ქართველთა სახლ-კარი, ქონება. ვაი იმ ქართველებს, ვინც ორსართულიანი სახლების, კეთილმოწყობილი ბინების პატრონები იყვნენ. ბევრი მათგანი თავისსავე საწოლში ჩახოცეს, აწამეს, მათი საცვლების ამარა გვამები სად მიაგდეს – ვინ იცის. იმავე ღამეს იკავებდნენ სახლებს დიდი ზარ-ზეიმით, წვებოდნენ დახოცილთა ჯერ  კიდევ თბილ ლოგინებში, ეჯიბრებოდნენ აფსუები ერთმანეთს ქართველთა ქონების მიტაცებაში. თითო აფსუამ დაიკავა ერთდროულად რამოდენიმე ბინა სხვადასხვა ადგილას: პიცუნდაში, უფრო სწორედ ბიჭვინთაში, გაგრის, გუდაუთის, სოხუმის, ეშერისა და სხვა დასახლებებში.

აფსუათა ყაჩაღობას, მოროდიორობას არ აქვს საზღვარი.  მათი ბუნაგები ქალაქად და განსაკუთრებით სოფლად გადატენილია ქართველების საკუთრებით: მანქანებით, ავეჯით, ჭურჭელით, კულტურულ-საყოფაცხოვრებო ნივთებით, ტანსაცმლით. განძეულობით; ნაწილი გატანილი აქვთ ე.წ. ველურ ბაზარზე, გახსნილი აქვთ კომერციული მაღაზიები, ნაწილი გაიტანეს და გაჩაღებული აქვთ ვაჭრობა რუსეთში. ჩეჩენთა, ადიღე-ყაბარდო-ბალყარელთა და კაზაკთა მიერ ქართველების ნაძარცვი საქონლით გადატენილი მანქანები (მსუბუქი, სატვირთო, სამგზავრო) გაუყენეს ჩრდ. კავკასიის გზას ფსოუზე გავლით. აფსუები ქართველთა სახლკარებს და ბინებს იკავებდნენ არა მარტო თვითნებურად, სტიქიურად, არამედ მათ შორის სეპარატისტ-დამპყრობთა ადმინისტრაციის მიერ ოფიციალურად დარიგდა და განაწილდა ქართველთა ბინები. არძინბას სპეციალური ბრძანების საფუძველზე გამოცემული ნებართვით პირველ რიგში აკმაყოფილებდნენ აფხაზეთის ომის მონაწილეებს, ომში დაღუპულთა ნათესავებს, თავიანთ ნაცნობ-მეგობრებს. ერთი აფსუა ქალი მაღლა ხელებგაშლილი იძახდა: “Сейчас грузинские дома на выбор”. ბერძნები ნიშნის მოგებით ეხმაურებოდნენ: “კარგი იყო, როცა ბერიას დროს ჩვენს სახლებში ჩაასახლეს ქართველები და ეხლა ხომ დადგა მათი ჯერიო!” არძინბამ, ოზგანმა, ს. შამბამ და მათმა დამქაშმა თანამზრახველ-სეპარატისტთა ხროვამ წმინდა წყლის ფაშისტური რეჟიმი დაამყარეს: ქართველთა მიმართ შექმნეს საყოველთაო განკიცხვის ატმოსფერო. ორ ქართველს არ აქვს უფლება ქუჩაში შეხვდეს ერთმანეთს  და დაილაპარაკოს “ძაღლის” ენაზე. დაწესებულებებიდან გაყარეს ქართველები, სოფლად დარჩენილ   მცირერიცხოვან ქართველობას (უმეტესად ქალებს) ამუშავებენ როგორც მონებს. საომარი მოქმედებების დროს ჩაგდებული სოფლებიდან და სხვა დასახლებული უბნებიდან უამრავი მსხვილფეხა საქონელი დახოცეს და ამ გზითაც გაისქელეს ჯიბეები. გაძარცულია და გაპარტახებული ყველა სამრეწველო და საკურორტო დაწესებულება, მითვისებულია მიწები; ქართველებს ჩამოართვეს ტელეფონები და დაიდგეს თავად. ყოველ კვირას აწარმოებენ ქართველთა და მათ საკარმიდამოების აღრიცხვას. სპეციალური ნებართვის გარეშე ქართველს არა აქვს უფლება იმოგზაუროს, მაგალითად გაგრიდან სოხუმში; ავტობუსებს აკონტროლებენ მკაცრად. თუ დაგჭირდა სოხუმში ან ენგურზე გადასვლა, კეთილი ინებე და აიღე ნებართვა კგბ-სა და მილიციაში, გადაიხადე ფული.

ყოველ ქართველზე დადგენილია მეთვალყურეობა: სად მიდიხარ, ვისთან ლაპარაკობ და ა.შ. სხვა ეროვნების მოსახლეობის ფონზე, ქართველი საცოდავია, დამცირებული, ღირსებააყრილი, სიკვდილის საფრთხის მოლოდინშია დღეც და ღამეც. აფსუა ბიჭები  (სხვათაშორის ზოგი დედით ქართველი) ტრაბახობდა: “Хоть сто грузин убью,  я за это не отвечаю! Всех Грузин перестрелю, кто  меня увидит?” აფსუა ფაშისტ დამპყრობელ ხელმძღვანელთა მიერ ხორციელდება აფსუა მოსახლეობის ხელით ამოცანა – არცერთი ქართველი აფხაზეთის მიწაზე! მათ თვალწინ აშკარა თუ ფარული წაქეზებით მოხდა და ხდება ქართველთა მკვლელობები, რადგან განმკითხავი არავინ არის. ერთხელ ერთ-ერთმა შეძრწუნებულმა მოქალაქემ მიმართა “მშვიდობისმყოფელთა” მე-5 სადესანტო ბრიგადის (რომელიც იყო და არის რუსეთის და სეპარატისტთა სამხედრო არსენალი საქართველოს წინააღმდეგ) პოლკის უფროსის მოადგილეს: უშველეთ ხალხს, ვერ ხედავთ როგორ ხოცავენ მათ? პასუხი იყო ასეთი: “Нас поставили на Энгури, остальное нас  не касается. Мы не имеем права вмешиваться”. აფსუა ხელისუფლებმა ყველგან შეცვალეს ქართული ტოპონიმიკა აფსუურით. განადგურებულია ქართველთა კუთვნილი სახლ-კარის, ბინების საბუთები. დაწვეს ქართული სკოლა, ქართული წიგნები. თქვენ წარმოიდგინეთ ასეთი სურათი: სოფლებიდან წამოსული შავებში ჩაცმული თავსაფრებით შუბლწაკრული აფსუა ქალები დაძრწიან ქუჩა-ქუჩა, გაფაციცებით ეძებენ ქართველთა სახლებსა და ბინებს კითხვა-კითხვით: “А где Грузинский  дом?”  ერთი 15 წლის აფსუა მოზარდის თქმით: “A что, мы берем свое!”

განსაკუთრებული სისასტიკით ამ ომში ყოველივე ქართულისადმი გამოირჩევიან გააფსუებული ე.წ. ქართველები გვაზავა, გობეჩია, სიჭინავა, კვარაცხელია, კუპრავა, ნარმანია, ვეკუა, ახალაია, ქარდავა, ლაკერბაია (გადაკეთებული “ლაკრბა”-დ), აბაშიძე … მსგავს გვართა რაოდენობა უამრავია – ესენი შეადგენენ აფსუათა 90%-ს, თუ მეტს არა. ეს გადაგვარებული “ქართველები” თავგამეტებით დებენ აფსუობაზე თავს.

ომამდე და განსაკუთრებით კი ომის დროს ბევრმა ე.წ ქართველმა გამოიცვალა ეროვნება, რაშიც ფულიც გადაიხადა (ე.წ. “პოშლინა”). ერთმა ახალგაზრდამ, გვარად ღურწკაიამ, გადაიხადა 1000 რუბლი ამ მიზნით. ზოგს დედა ჰყავდა რუსი, უკრაინელი, ბერძენი და გადაიკეთეს საბუთები დედის გვარზე.

ქართველთა ნაწილის გადაგვარება, არაქართული მოსახლეობის გულგრილი დამოკიდებულება ქართველების მდგომარეობისადმი, თვით ქართველთა საგრძნობი მასის ინდიფერენტულობა თანამოძმეთა ეროვნული ღირსების შელახვისადმი, ყოველივე იმისადმი, რაც წლების განმავლობაში ხდებოდა და სადღეისოდ რაც გვჭირს, აიხსნება ძირითადად იმით, რომ ეროვნული იდეოლოგია ჩვენს საზოგადოებაში იყო და არის შეზღუდული, მაშინ, როდესაც აფსუა მოღვაწეებმა ლეგალურად და არალეგალურად ყველანაირი არხით შექმნეს თავისი აფსუური იდეოლოგია. ამ იდეოლოგიით აღზარდეს დედის რძესთან ერთად აფსუათა არაერთი თაობის დიდი და პატარა. ომის დროს მათი ერთ-ერთი დევიზი იყო: “Каждый грузин отвечает за всю нацию”.

თქვენ, პატივცემულო მეცნიერებათა აკადემიავ, არასოდეს დაგიცავთ საქართველოს ისტორიული სიმართლე სახელმწიფო დონეზე, ემორჩილებოდით ცკ-ს დადგენილებათა არგამწვავების პოლიტიკას, “ზემოდან” მითითებებს ვერ ან არ უწევდით წინააღმდეგობას, ვერ ან არ გამოიჩინეთ მეცნიერული და ადამიანური ვაჟკაცობა გებრძოლათ სიმართლისათვის. დღემდე გრძელდება მარჩიელობა აფხაზი და აფსუას ცნებების გარკვევის ირგვლივ. ერთ-ერთი სავალალო შედეგია ის, რომ არ აღზარდეთ ქართული მოსახლეობა და საქართველოში მცხოვრები სხვა ეროვნებები ქართული სახელმწიფოებრივი სულისკვეთებით. აბა რომელი რუსი ან სხვა ეროვნების წარმომადგენელი თვლის თავს საქართველოს მოქალაქედ, გრძნობს თუ არა რაიმე პასუხისმგებლობას, გულთან ახლოს მიაქვს თუ არა ამ ქვეყნის ავ-კარგი? რუსულენოვანმა მოსახლეობამ ერთხელ მაინც თუ ამოიღო საპროტესტო ხმა რუსეთის მთავრობის წინააღმდეგ, რომელმაც განახორციელა სამხედრო თავდასხმა ჩვენს ხალხზე. ომის დაწყებამდე ერთი რუსი ქალბატონი იძახდა: “Что эти Грузины хотят? Пусть убираются в свою  Грузию!”

მათ თვალწინ ჩადენილია აფსუა სეპარატისტ-დამპყრობთა მიერ ქართველთა ულმობელი აწიოკება. დღესაც სდუმან, რადგან თვლიან, ეს მათ არ ეხებათ. აბა შეადარეთ ამერიკის ან საფრანგეთის მოქალაქეობის მინიჭების წესი და ამ წესისადმი მიმართება – პასუხისმგებლობა ყველა ამერიკელი ან ფრანგი მოქალაქისა ეროვნული წარმომავლობის მიუხედავად!

როდესაც დადგა საკითხი ქართული ენის, როგორც სახელმწიფოებრივი ენის დანერგვისა საზოგადოებაში, რუსი  თუ სხვა ეროვნების წარმომადგენლები აღშფოთებას გამოთქვამდნენ: რა ვალდებული ვართ ვისწავლოთ ქართული ენაო. ქართული ენის სწავლება არაქართულ სკოლებში იყო შემოღებული ნებაყოფლობით საწყისებზე. ე.წ. “აფხაზურ” სკოლებში ხომ საერთოდ იყო ამოღებული სასწავლო პროგრამებიდან. გაზეთები გამოდიოდა მხოლოდ რუსულ-აფსუურ ენაზე. ქართული გადაცემები ტელევიზიაში – გააუქმეს.

ქართული ისტორიული ძეგლები, მათ შორის საეკლესიო, ნადგურდებოდა. მაგალითად: ჯერ კიდევ ომამდე, ახალი ათონის ერთ-ერთ მთიან სოფელ ანუხვაში VII საუკუნის ეკლესია იქნა ტურბაზად გადაკეთებული, სეპარატისტ ოზგანის ხელშეკრულებით რუსეთის თუ უკრაინის ერთ-ერთ სამშენებლო ორგანიზაციასთან. ქართველ ისტორიკოს-არქეოლოგებს აუკრძალეს სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა. კინოფილმიც კი გადაიღეს: “Наследник” (“მემკვიდრე”) – გეცოდინებათ ალბათ მისი შინაარსი. რა ხანია ისინი არ უშვებდნენ აფხაზეთში ქართველ ისტორიკოსებს, არქეოლოგებს.

 საქართველოს ისტორიის სახელმძღვანელოში უძველესი ხანა, საიდანაც სათავეს იღებს ქართველი ერის ჩამოყალიბების პროცესი, მისი ეთნიკური თვითმყოფადობა ძუნწად და ბუნდოვნად არის წარმოდგენილი. გაუგებარია იმ მრავალრიცხოვან წინაპარ ტომთაგან, რომელმაც ვერ გაუძლო ან გაუძლო საუკუნეთა გამოცდას, ამ ტომთა დაყოფის ან შერწყმის პროცესი როგორ განვითარდა. ხშირად ვკითხულობთ: კოლხეთის მოსახლეობას შეადგენდნენ ლაზ-მეგრელები, აფშილ-აფხაზები, სვანები. მეგრელებსა და სვანებს აქვთ თავისი დიალექტი, მაგრამ აფშილ-აფხაზების ეთნიკური ნიშნების არსი რაში მდგომარეობს?

საქართველოს ისტორია არასოდეს ისწავლებოდა სათანადო დონეზე ჩვენი განათლების სისტემის ყველა რგოლში. აიღეთ თუნდაც ის ფაქტი, რომ არაქართულ სასწავლო დაწესებულებებში საქართველოს ისტორია ისწავლებოდა სინქრონულად სსრკ-ს ისტორიასთან ერთად; საათების სიმცირის და მასწავლებელთა უპასუხისმგებლობის გამო (მათ ფაქტიურად არც ჰქონდათ საშუალება ნორმალურად ესწავლებინათ). საქართველოს ისტორია ფორმალურად ირიცხებოდა სასწავლო პროგრამებში. აქედან გამომდინარე, არავითარი ინტერესი და პატივისცემა მისადმი, ბუნებრივია,  არ ინერგებოდა არაქართულ მოსახლეობაში. რუსულ ენაზე შექმნილი სახელმძღვანელოები იყო უფერულ-უგემოვნოდ აკინძული  მცირე ზომის წიგნები, მძიმე ენით ნათარგმნი, ძნელად დასამახსოვრებელი ლექსიკით, ისტორიული მოვლენები გადმოცემული იყო  მოკლედ და გაუგებრად. ქართული ლიტერატურის სწავლებაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტია. ყოველივე ეს კარგად გამოიყენეს ჩვენმა მტრებმა თავის ანტიქართულ იდეოლოგიურ მუშაობაში. ჯერ ერთი: გეგმაზომიერად “ქმნიდნენ” აფხაზეთის ისტორიას, ბეჭდავდნენ და მაშტაბურად ავრცელებდნენ ნარკვევებს, საგაზეთო სტატიებს, როგორც საკუთრივ აფხაზეთში, ისე რუსეთსა თუ საზღვარგარეთ. ჰქონდათ და აქვთ განუწყვეტელი კავშირი, მისვლა-მოსვლა რუსეთში, საზღვარგარეთ, ჩრდილოეთ კავკასიის ქვეყნებში. მათ თადარიგი დაიჭირეს არა მარტო იდეოლოგიურ სფეროში, არამედ განახორციელეს პრაქტიკულ-ორგანიზაციული სამუშაო აფსუა მოსახლეობის მოსამზადებლად ომისათვის ქართველთა წინააღმდეგ. თავისი დაუღალავი მიზანმიმართული მუშაობის შედეგად მიაღწიეს კიდეც იმას, რომ დიდსა თუ პატარას, განათლებულს თუ გაუნათლებელს ჩაუნერგეს ფანატიზმამდე გარკვეული მსოფლმხედველობა: აფხაზეთი – ეს მათი ერთადერთი სამშობლოა, ქართველები კი დამპყრობლები. ამ “ჭეშმარიტებამ” შეკრა ისინი ერთი მებრძოლი სულით, სიამაყით აღსავსე პატრიოტული შემართებით. ყოველთვის გვესმოდა მათგან, პირველ რიგში ახალგაზრდებისგან: “Я абхаз! Апсны это страна  души!” წლების განმავლობაში ისინი მოამზადეს გადამწყვეტი ომისათვის “სამშობლოს”განთავისუფლების მიზნით ქართველი “ოკუპანტებისგან!”

ომი რომ დაიწყო, ბაგრატ შინკუბამ მიმართა აფსუებს: “ქართველები ყოველთვის გვჩაგრავდნენ ჩვენ, წაგვართვეს ჩვენი მიწა-წყალი. გვეყო მათგან დამცირების და აწიოკების მოთმენა. ჩვენი ვალია, დავიცვათ ჩვენი თავისუფლება და ვიბრძოლოთ საბოლოო დამოუკიდებლობისათვის”. აფსუას საბრძოლო დევიზია: “Хоть один абхаз останется – будем до конца защищать свою свободу, свою землю от грузинских захватчиков! Ни одного грузина не оставим в живых … всех перережем!” აფსუა ქალები (რომლებიც სხვათაშორის გამოირჩევიან თავისი აგრესიულობით) პურის რიგებში, ხალხმრავალ ადგილებში გაცოფებული გაიძახოდნენ: “Этих грузин живыми надо сжигать!  Вот мы их приютили,  пригрели,  выкормили, а они наших убивают, землю отнимают!” არძინბამ არაერთხელ ყველას გასაგონად გამოაცხადა: “Пусть, сунутся…  сюда…грузины, получат по заслугам.  Мы каждую семью вооружили. По одному нашему кличу все встанут как  один на борьбу против грузин-завоевателей!”

სერგეი შამბამ (ეს აფსუა გებელსი) და მისთანებმა გონება და სული მოუწამლეს აფსუა მოსახლეობას. განსაკუთრებით ამ მხრივ დიდი ღვაწლი მიუძღვის გაზეთ “ბზიფ”-ს, რომლის რედაქტორი და “აიდგილარას” ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი იყო ანატოლი ვოზბა (მან თავი მოიკლა ომის დროს. თუ რატომ, ამას აფსუები მალავენ). ომის დაწყებამდე დიდი ხნით ადრე, აფსუა “ინტელიგენციის” წარმომადგენლები ხაზგასმით აღნიშნავდნენ: “Почему эти  грузины не хотят успокоиться и понять, что мы не братья а соседи?!”  აფსუა იდეოლოგებმა ერთ-ერთ სამოქმედო დებულებად გაიხადეს: “Oдин грузин  отвечает за всю нацию!” როცა ომი დაიწყეს საქართველოს წინააღმდეგ, საყვედურობდნენ ქართველებს: “რატომ არ დაგვიდექით და ჩვენთან მხარდამხარ არ იბრძვით ქართველ ოკუპანტთა წინააღმდეგ?!” ნაწილი ქართველებისა, როგორც მოგეხსენებათ, მართლაც იბრძოდა მათ მხარეს თავის შვილებთან ერთად. მათთან ერთად ებრძოდნენ ქართველებს ადგილობრივი რუსები, ბერძნები, განსაკუთრებულ აქტიურობას იჩენდნენ სომხები – დაუნდობელი მტერი ქართველებისა. აფსუათა მარჯვენა ხელი იყო ვინმე ტოპოლიანი. მას სპეციალური დაცვაც ჰყავს. სოფლის თავყრილობებზე რაზმავდნენ და აგულიანებდნენ სომეხ მოსახლეობას.

 ჯერ კიდევ 50-იან წლებში (ი.ბ. სტალინის გარდაცვალების შემდეგ) თუ კი დაიბეჭდებოდა რაიმე მასალა აფხაზთა, როგორც ქართველთა შესახებ, ეს იწვევდა აფსუათა მხრივ მწვავე რეაქციას. მახსოვს, 1958 წ. ჟურნალში ‘მნათობი” დაიბეჭდა სტატია ამ საკითხთან დაკავშირებით (საქ. ცკ. მდივანი იყო ვ. მჟავანაძე), რომელმაც გამოიწვია აფსუების საპროტესტო გამოსვლები. საქართველოს ცკ. ბიუროს დადგენილებით ტაბუ დაედო ყოველგვარ პუბლიკაციას, სამეცნიერო კვლევით მუშაობას. საქართველოს ხელისუფლება და მეცნიერებათა აკადემია მაშინვე იხევდნენ უკან. აფსუათა დემაგოგიური გამოხტომები წლების განმავლობაში რჩებოდა უპასუხოდ (უფრო სწორედ – მხარდაჭერით), უსამართლო დათმობებით.

ჩვენი ხელისუფლება და იდეოლოგები ყოველთვის გვინერგავდნენ და ახლაც განაგრძობენ იმ ხაზს,  რომ აფსუები ჩვენი “ძმებია”. რომელ “ძმობაზეა” ლაპარაკი, როდესაც ეს “ზმა” ცეცხლითა და მახვილით დაერია ქართველებს. რუსეთის ხელმძღვანელობისა და სხვათა დახმარებით ყველა ღონეს ხმარობს, რათა ქართული კერა მოიშალოს აფხაზეთში. რამდენი დრო დასჭირდება (თუ დადგა ეს დრო) ისევ, რომ აღდგეს ქართული მოსახლეობა, ქართული სული, აღორძინდეს ქართული კერა აფსუების მიერ ბარბაროსულად აოხრებულ აფხაზეთში? (განსაკუთრებით ამ მხრივ საყურადღებოა გუდაუთის რაიონი).

მტკიცებამ იმისა, რომ აფსუა “ძმაა” ქართველისა (თავისთავად ეს ჰუმანური პოზიციაა), პრაქტიკულად ქართული მოსახლეობის მორალური განიარაღება გამოიწვია. ამ მიდგომის ტოლფასია ის, რაც გრძელდება დღეს. სხვანაირად როგორ უნდა გავიგოთ, ამასწინათ  ტელევიზიით  გადმოცემული “მოამბის”  რეპორტაჟი სოხუმიდან. კომენტატორი გვარწმუნებს, რომ სოხუმში აფსუა მოსახლეობის მდგომარეობა უფრო მძიმეა, ვიდრე ლტოლვილებისა! ეს იყო ისეთი ტონით გადმოცემული, რომ ჩვენ, ლტოლვილებს და საერთოდ საქართველოს მოსახლეობას ისღა დაგვრჩენია, რომ სამძიმრის დეპეშები გავუგზავნოთ ქართველთა ბინებში მოკალათებულ აფსუებს, რომლებსაც არ აკმაყოფილებს თავიანთი სახლ-კარი სოფლებში. სოხუმში მყოფ “საცოდავ” აფსუას მართლაც უჭირს” – მან ერთდროულად უნდა უპატრონოს ხელში ჩაგდებულ ქართველთა ბინებს არა მარტო სოხუმში, არამედ პიცუნდაში (ბიჭვინთაში), გაგრაში, კოლხიდაში, განთიადში, გუდაუთაში და კიდევ ვინ იცის სად! “მოამბის” ერთ-ერთმა თანამშრომელმა ნოტაცია წამიკითხა: “იცით ქალბატონო, საწყალ აფხაზებს გონება აურიეს. მე ვარ ნამყოფი აფხაზეთში და ვიცი მათი  გამოუვალი მდგომარეობაო”. მე მგონი კომენტარი აქ ზედმეტია. მსგავსი ჩაგონებითა და ცრუ ჰუმანური მიდგომით აიხსნება ალბათ ის, რომ ქართველმა ადამიანმა დაკარგა ბრძოლისუნარიანობა. მისი ზომბირების შედეგია, რომ ის იჩენს უნებისყოფობას, სილაჩრეს, საბრძოლო უუნარობას, ვერ აიღო თავის თავზე სითამამე, გასცეს მტერს საკადრისი პასუხი.

 აგვიხსენით, ბატონო მეცნიერებო, რატომ ვერ იცავს ქართველი თავის კერას? განა თქვენთვის არ იყო ცნობილი, რომ აფსუა ხელმძღვანელებმა, თქვენმა “კოლეგებმა”, რომლებსაც თქვენ ზრდიდით, ხელს უწყობდით სამეცნიერო კარიერის შექმნაში, ერთ მუჭად შეკრეს დიდი და პატარა აფსუები. ჩვენი ხალხი კი დარჩა სულიერად მოუმზადებელი, დაქსაქსული, უიარაღო, უპატრონო, სათანადოდ ვერ შეაფასა, თუ რა საფრთხე ელოდა. განა თქვენს თვალწინ არ იმარაგებდნენ აფსუები (ახლაც განა არ არიან სომხები შეიარაღებულნი აღმოსავლეთ საქართველოს რაიონებში?) იარაღს, სწავლობდნენ და გადიოდნენ სამხედრო წვრთნას, გაიჩინეს მოკავშირეები. მტერი იარაღდებოდა, ყოველმხრივ თადარიგს იჩენდა, ქართველთა უმრავლესობა კი გართული იყო სიმდიდრის დაგროვებით (ვისთვის?!), მატერიალური მდგომარეობის ამაღლებით, კარიერით. ყველანაირ პირობებს და შეღავათებს უქმნიდნენ აფსუებს, რუსებს, სომხებს, ოსებს და კიდევ ვინ იცის ვის! დღესაც თურმე  ცხვირს ვერ ყოფს ქართული ხელისუფლება ახმეტის რაიონში.

ვის დაედო ცოდვად ქართველთა ამდენი მსხვერპლი, მტერს რომ შეეწირა უთანასწორო ბრძოლაში მრავალი ჩვენი მოქალაქე, ქალი, ბავშვი, კაცი, ვაჟკაცები. სამარცხვინოდ რომ დავმარცხდით, საუბედუროდ რა სავალალო მდგომარეობაშია ჩავარდნილი მუხლდაჩოქილი ჩვენი ხალხი!

ბატონებო, წუწუნებთ სახსრები არა გვაქვს, რათა მსოფლიო საზოგადოებას ვაუწყოთ ისტორიული სიმართლე, იმიტომაც წავაგეთო აფსუებთან ინფორმაციული ომიო. არა გვაქვს საშუალება მოვიწვიოთ საერთაშორისო სამეცნიერო ფორუმიო … ქალბატონმა დოდონა კიზირიამ სამართლიანად გამოთქვა თავისი აღშფოთება, როდესაც მოიწვიეთ თბილისში ქართველი ემიგრანტები, გამართეთ მდიდრული პურ-მარილი, დროსტარება, ლხინი, ექსკურსიები – ამასთან დაკავშირებით რამდენი თანხა დაიხარჯა უმიზნოდ?! იმის მაგივრად, რომ ქართველ ღირსებააყრილ დევნილებთან მიგეყვანათ ისინი, გემსჯელათ საქართველოს მთლიანობის საწინააღმდეგოდ გაჩაღებულ თანამედროვე ომზე, დაგესახათ სამოქმედო გეგმა, თუ როგორ უნდა შველა ხალხს, ქვეყანას.

აბა შეადარეთ თქვენი ინერტულობა აფსუა, ოს, თუნდაც სომეხ ცრუ მეცნიერთა აქტიურ მოქმედებას, მათ ხომ წლები უქმად არ დაკარგეს, თავისი “სიმართლე” გაიტანეს და გააქვთ ყველგან. ეს ომი მათ ხომ საფუძვლიანად მოამზადეს წინასწარ იდეოლოგიურად, დღესაც როგორ მარჯვედ იყენებენ აგიტაციის და პროპაგანდის ყველანაირ საშუალებას. თქვენ ალბათ არ კითხულობდით და არც ახლა კითხულობთ მათ გაზეთებს (გარდა ცალკეული გამონაკლისისა), არ უყურებთ მათ ტელეგადაცემებს, არ უსმენთ მათ რადიომაუწყებლობას. ისინი შესაშური ოსტატობით იყენებენ მოსახლეობის ფსიქოლოგიური დამუშავების მრავალნაირ მეთოდს. ქართულ ენაზე ანხორციელებენ რადიოგადაცემებს, რადიოთი და ტელევიზიით გამოჰყავთ ვაიქართველები (რა თქმა უნდა მათი დაშინების მეთოდით), რომელთაც ათქმევინებენ, რომ აფხაზეთი ყოველთვის იყო ცალკე სახელმწიფო … ქართველ “ფაშისტთა” მხეცური ნამოქმედარის ყოველდღიური ჩვენებებით მოსახლეობაში აღვივებენ ზიზღს, სიძულვილს, აღშფოთებას. აბა, როგორი სანახავია ლატას თავზე ჩამოგდებული ვერტმფრენის მგზავრთა – ქალების, ბავშვების დარუჯულ-დამწვარ გვამთა ყოველდღიური ჩვენება და მათი გუდაუთის პარკში დასაფლავების ცერემონიალის ან დაღუპულ აფსუა ბოევიკების წამებით დამახინჯებული სხეულების აფიშირება ტელევიზიით, რადიოთი, გაზეთებით.

აფსუა-სეპარატისტები უკვე რამდენი წელია განსაკუთრებული სისასტიკით სდევნიან, ხოცავენ, ძარცვავენ, აუპატიურებენ, ცოცხლად მარხავენ, წვავენ ქართველობას. ამ საშინელებათა შესახებ ჩვენი საინფორმაციო ინსტიტუტები იშვიათად, მონოტონური ხმით თუ გვამცნობენ: ამდენი და ამდენი ქართველი მოკლეს, N რაოდენობის სახლები გადაწვეს, 16 წლის გოგონა აფხაზმა (უნდა ითქვას აფსუა) ბოევიკებმა გააუპატიურეს და შიშველი გადმოაგდეს მანქანიდან გალის ბაზართანო … თანაც მხედველობაშია მისაღები, რომ ამ მწირ ინფორმაციას საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა ვერ ღებულობს, რადგან რადიო, ტელევიზია, გაზეთები რაიონებში ფაქტიურად არ არის, ქალაქში გაზეთებს იძენს უმცირესობა, რადიო-გადაცემები გადატვირთულია არაფრისმთქმელი ინფორმაციითა და უგემოვნო მუსიკით, ხოლო სატელევიზიო არხები დაკავებულია ბოევიკური და  პორნოგრაფიული ფილმებით.

ეროვნული იდეოლოგიის უმოქმედობის გამო და ძალიან გართულებული საყოფაცხოვრებო მდგომარეობის სიდუხჭირით გაწამებული საზოგადოება გულგრილია თავის თანამოძმეთა მიმართ, მწვავედ არ განიცდის ერის ტრაგედიას, არ გამოხატავს მასობრივ აღშფოთებას, რასაც ჩვენს თავზე ატრიალებს გათავხედებული მტერი. მართლაც, როგორ გვჭირდება ჩვენებური ლევიტანი!

რატომ პრინციპულად არ აყენებთ საკითხს რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის, იუნესკოს, გაეროს წინაშე საქართველოს ისტორიის სიმართლის თაობაზე?

 რატომ არ აგებინებთ სამართლებრივ პასუხს აფსუა თუ სხვა ფალსიფიკატორებს?

როდემდე უნდა ვუხაროთ თავი მონურად რუსულ იმპერიულ შოვინიზმს?

 მახსოვს მოსკოვში ქართულ სახლში ერთ-ერთი შეხვედრის დროს (როდესაც გამწვავდა ვითარება ე.რ. “სამხრეთ ოსეთში?) ოსი ქალბატონი როგორ თავხედურად გვიტევდა ქართულ მხარეს, გვადანაშაულებდა ოსი ხალხის “ჩაგვრაში”, იქ დამსწრე ბატონი მულიანოვი, დიდად რომ მოაქვს თავი, ცივი, გაყინული, საყვედურით სავსე, განმკიცხავი მიმიკით უყურებდა იქ მყოფ ქართველი ინტელიგენციის წარმომადგენლებს, მხარი დაუჭირა საქართველოს წინააღმდეგ ცილისწამებით აღსავსე გამოხტომებს. რუსეთის ისტორიკოს და სახელმწიფო დუმის მოღვაწეთა შორის ვინმეს თუ აქვს ერთი  განცხადება მაინც გაკეთებული საქართველოს სიმართლის მხარდასაჭერად? რუსეთის პრეზიდენტს, მთავრობის პირველ პირს, საგარეო საქმეთა უწყებას (მაშინაც კი, როდესაც მას ეროვნებით ქართველი ხელმძღვანელი ჰყავდა) ოფიციალურად არ გამოუხატავს თავისი პოზიცია ქართველი ერის სასარგებლოდ, არ დაუგმია აფსუა და სხვა სეპარატისტთა დანაშაული, ამიტომაცაა, რომ რუსეთის სამხედრო მანქანა და მასმედია მოქმედებს საქართველოს წინააღმდეგ – თუნდაც ბატონი პრიმაკოვის, საქართველოში დაბადებული და აღზრდილი პიროვნების საქციელს რა გამართლება აქვს? მისი აგრესიული, ამბიციური უსამართლო დამოკიდებულება საქართველოს სახელმწიფოს მიმართ (დავიჯეროთ, რომ მან არ იცის ჩვენი ქვეყნის ისტორია? მაშინ რა უფლებით უკავია ასეთი მაღალი თანამდებობა?). გაუგებარია ქართველ ემიგრანტთა, აგრეთვე თურქეთში ქართველთა სათვისტომოს ნეიტრალური დამოკიდებულება იმ საფრთხისადმი, რომელმაც უფსკრულის წინაშე დააყენა მათი ისტორიული სამშობლო.

 მაგრამ რა ხდება თვით საქართველოში? განა გაკვირვებას და აღშფოთებას არ იწვევს ზოგიერთი ქართველი “მოღვაწის” მიერ მასმედიაში გამოქვეყნებული თვითნებური “გენიალური” მონახაზები აფხაზეთის ტერიტორიული დაყოფის შესახებ ეთნიკური ნიშნით?! მაშინ, როდესაც ბოლოსდაბოლოს უნდა დაისვას საკითხი გარკვევით და კატეგორიულად, ოფიციალურად აფსუა იწოდებოდეს არა აფხაზად, არამედ აფსუად. ის აფსუაა და არა აფხაზი, რომ “აფხაზი” არ არსებობს, როგორც ცალკე დამოუკიდებელი  ეროვნება, რომ აფსუა ისეთივე მდგმური ჩამოსახლებაა, როგორც რუსი, ბერძენი, ოსი, სომეხი … მას არავითარი ავტონომია არ ეკუთვნის (განა აფსურდი არ არის აფხაზეთში ორი ენის სახელმწიფო ენად ცნობა). მათი წაქეზებითა და სახელმწიფო ხელისუფლების სისუსტის გამო კომპაქტურად დასახლებული სხვა ეროვნების წარმომადგენლებიც ითხოვენ ავტონომიას. მოდით მაშინ გერმანიაშიც შექმნან თურქებმა, ალბანელებმა ავტონომიები, ან ყირგიზეთში რუსებმა …

ერთ-ერთ გაზეთში (“შანსი” 17.1998 წ. N056) ვკითხულობთ: “აფხაზეთი უნდა იყოს ავტონომიური წესით დაკავშირებული დანარჩენ საქართველოსთან, მაგრამ აფხაზეთის შინაგან მოწყობაში უნდა იყოს განსხვავებული ქართველებით დასახლებული სივრცე და აფსუებით დასახლებული სივრცე და ორივეს უნდა ჰქონდეს გარანტია, რომ იქ არ ჩატარდება ისეთი დემოგრაფიული ზომები, რომელიც იქნება საშიში, კერძოდ, სადაც აფსუების საცხოვრებელი სივრცეა, იქ იმიგრაცია არ უნდა შეიძლებოდეს ადგილობრივი ხელისუფლების ნებართვის გარეშე”. ამას ისედაც ანხორციელებდნენ აფსუა ხელმძღვანელები ყოველთვის: ქართველს უფლება არ ჰქონდა მიეყიდა ბინა სხვა ეროვნებაზე, თუ არა აფსუაზე: ქართველს უფლება არ ჰქონდა, თუნდაც დიდი ქრთამის ფასად აეღო ნაკვეთი სახლის ასაშენებლად ან ეყიდა ბინა; როდესაც სამეგრელოში მოხდა სტიქიური უბედურება და მრავალი ქართული ოჯახი დარჩა უსახლკაროდ, აფსუა ხელმძღვანელებმა სათოფედ არ მიიკარეს გაჭირვებასი ჩავარდნილი ქართველობა.  ლ.პ. ბერიამ პრაქტიკულად ერთადერთმა გაატარა ღონისძიება, რომლის შედეგად შეიქმნა, უფრო სწორად, აღდგენილ იქნა ქართული დასახლება აფხაზეთში, ნაწილობრივ მაინც. მაგალითად: გუდაუთის რაიონის სოფ. ოთხარაში, ჯირხვაში, აბღარხუკსი, პრიმორსკოეში, ლიხნში და დურიპში. შეიქმნა კომპაქტური ქართული მოსახლეობა ახალსოფელში, სადაც ქართველ ოჯახთა მარჯვენით აყვავდა და დამშვენდა მრავალდარგოვანი მეურნეობა. შურმა და მტრობამ დაუბრმავა თვალები აფსუა იდეოლოგებს. განა ამას შეეგუებოდნენ მათი ბოროტი გულები?! აფსუებს დაკავებული ჰქონდათ განუსაზღვრელი რაოდენობით მიწა-წყალი, რომელსაც ფაქტობრივად არც ამუშავებდნენ. ქართველებს კი მიჩენილი ჰქონდათ ნორმით დადგენილი მიწის ნაკვეთი, სადაც არცერთი მტკაველი არ იყო უმიზნოდ დაკარგული. ქართველებმა განავითარეს სოფლის მეურნეობის ყველა დარგი. სკოლები ჰქონდათ სანიმუშო. დღეს ხომ ყველაფერი მიწასთანაა გასწორებული.

 ისევ ვუბრუნდებით ზემოთ აღნიშნულ წერილში მოცემულ პროექტს, რომლის ავტორისთვის ეტყობა არ არის ცნობილი აფხაზეთში რაიონების, ქალაქების, დაბების, სოფლების ეთნიკური დასახლების სტრუქტურა ომამდე. მაგ. გაგრის რაიონი: აქ რამდენიმე სოფელი ჩამოყალიბდა სომხური მონომოსახლოებით, ცალკე ქართველებით, ესტონელებით, რუსებით, თვით გაგრაში, ბიჭვინთაში და სხვა პუნქტებში ცხოვრობდა შერეული მოსახლეობა. გუდაუთის რაიონში აფსუებით დასახლებული სოფლებია დურიაში, ლიხნი, კალდახვარა, ანუხვა, ჯირხვის უმეტესი ნაწილი, მუგუძირვა, ხოპი, აჭანდარა, აბღარხუკი; სუფთა სომხური სოფლებია: აგარაკი, ფსირცხა, პრიმორსკოეს ნაწილი, მწარა. შერეული მოსახლეობაა გუდაუთაში, ააცში, ახალ ათონში, სოფ. პრიმორსკოეში, ბომბორაში. მსგავსი მდგომარეობაა აფხაზეთის სხვა რაიონებშიც.

როგორ წარმოვიდგინოთ ამ პროექტის თანახმად კომპაქტურად აფსუებით და კომპაქტურად ქართველებით დასახლებული სივრცეები? მათში  ჩასახლება-არჩასახლება ეთნიკური ნიშნის მიხედვით და მათი ერთმანეთისგან ადმინისტრაციულად გამოყოფა? (სხვათაშორის მაგონდება სტუდენტობის დროს გავრცელებული ანეგდოტი ქ. კასრაძისა: ორი ადამიანი ხვდება ერთმანეთს. ერთს ეცვა ძველი ტანსაცმელი ჩაკერებული ახალი ნაჭრებით. მეორე ეუბნება: შიგა და შიგ მომილოცავსო. პირველმა უპასუხა: დღეგამოშვებით იცოცხლეო!)

საქართველოში მცხოვრები ყველა მოქალაქე უნდა სარგებლობდეს თანაბარი კონსტიტუციური უფლებებით. ის უნდა ფასდებოდეს არა ეროვნული მიკერძოებით, არამედ ადამიანური და საქმიანი ღირსებებით (ეს ჭეშმარიტება ძველია). მაგრამ უნდა იქნას გათვალისწინებული ის გარემოება, რომ ქართველისათვის ერთადერთი სამშობლოა საქართველო, ხოლო მასში მცხოვრებ სხვა ეროვნებებს აქვთ თავისი ისტორიული სამშობლო, საიდანაც მოდის მისი ძირი და ფესვი: აფსუასათვის ჩერქეზ-ადიღეა, სომეხისათვის – სომხეთი, რუსისათვის – რუსეთი და ა.შ. ყველა მათგანს გააჩნია თავისი ფსიქოლოგია, ტრადიცია, მაგ. აფსუების ადათ-წესია: რძალს უფლება არა აქვს დაელაპარაკოს მამამთილს, დედას არ აქვს უფლება ქმარს უწოდოს ქმარი, არამედ უნდა თქვას: ” хозяин…” ან ქმარმა ცოლს: ” моя хозяйка”.  სიძე-პატარძალს არა აქვს უფლება დაჯდეს საქორწილო სუფრასთან, პატარძალი ჰყავთ სახეჩამოფარებული ცალკე სენაკში, ხოლო სიძე დადის ეზოში საქორწილო სუფრისგან შორს. სხვა წესებიც აქვთ განსხვავებული  ქართველებისაგან. აფსუები არც მალავენ, რომ ისინი ჩერქეზ-ადიღელთა მოდგმისანი არიან. მათი ენები ხომ ტყუპისცალივით ჰგავს ერთმანეთს. აფსუას გენი მაგნიტივით იზიდავს თავისი ისტორიული სამშობლოსაკენ. რა უფლებით მოგვიწყვეს ეთნიკური წმენდა, გენოციდი? გასაგებია: რათა გაზარდონ თავიანთი სასიცოცხლო სივრცე აფხაზეთის მიტაცებით. მადა ჭამაში მოდისო – ნათქვამია. მაგრამ რამ გააგიჟა და გამოასულელა რუსი პოლიტიკოსები? თავისი ბოროტი ქმედებით ხელი რომ შეუწყვეს, ვის? ხოლო საქართველოსადმი აგრესია ხომ თვითონ უბრუნდებათ ბუმერანგივით! რატომ უბნელებენ გონებას რუს მოსახლეობას? ამიტომ საქართველო, როგორც  ყველა ნორმალური სახელმწიფო, უნდა იყოს ერთიანი მონოლითური გეოგრაფიული და პოლიტიკური სტრუქტურა.

აფსუათა ცინიზმს საზღვარი არ აქვს: საქართველოს უყენებენ პრეტენზიას გაღმა-გამოღმის შემოდავების წესით, ულტიმატუმების ენით გველაპარაკებიან. ჩვენს მხარეს უყენებენ, როგორც ცნობილია, ასეთ პირობას: აფხაზეთში დააბრუნებენ მას, ვისაც იარაღი არ უხმარია მათ წინააღმდეგ და მიიღებენ აფხაზურ ანუ აფსუურ მოქალაქეობას. ხოლო ქართული მხარე ყოველთვის იძულებულია თავი იმართლოს, რატომ გამოვიყურებით დამნაშავის, მტყუანის ამპლუაში?

ქვა იწვის ქართველთა ცოდვით. როგორ შეიძლება მშვიდად იძინონ ქართველმა “პატრიოტებმა”  – რესპუბლიკის ხელმძღვანელებმა, ისტორიკოსებმა და არ ეშინოდათ იმ ცოდვისა, რომელიც ძირითადად მათი მიზეზით დაატყდა თავს ქართველ მოსახლეობას. ერთნი ცხოვრობენ ფუფუნებაში ერისა და ქვეყნის დოვლათის მითვისების ხარჯზე. წლების განმავლობაში სხვადასხვა რანგის თანამდებობის პირთა უპასუხისმგებლობის შედეგია, რომ საქართველოს ასიათასობით მოქალაქე სიღარიბის ჭაობშია ჩაფლული. რა შეედრება ასეთ უბედურებას, ტრაგედიას: გადმოგაგდონ შენი სახლკარიდან შიშველ-ტიტველი, განწირული  ხარ იარსებო უსახსროდ, სიბინძურეში სულს ღაფავდე, “ცხოვრობდე” ბოსელში, ღია ცის ქვეშ, ლოგინად გაიხადო ფიცარი და იატაკი, დაგიხოცონ შენი ახლობები. როგორ უნდა დაივიწყო აოხრებული, გადამწვარი, გაძარცვული კერა, ცოცხლად დამწვარი ადამიანები, დედა თავის მკერდში ჩახუტებული გაყინულ მკვდარ შვილთან ერთად გადავარდნილი კლდიდან სვანეთის გოლგოთას გზაზე ან ის გარეწრები, რომლებმაც გაძარცვეს და უკანასკნელი წაართვეს სიცივით გაყინულ თანამოძმეებს, იმის მაგივრად, რომ დახმარებოდნენ სიკვდილს გამოქცეულებს. მათ შორის ხომ ქალები, ბავშვები, მოხუცები, სნეულები იყვნენ. გარეშე მტერს გამოქცეულთ წინ დაუხვდათ უფრო მეტად ულმობელი შინაური მტერი: რომელმა ერთმა მათგანმა აგო საქვეყნოდ პასუხი? რატომაა ფაქტიურად მიჩქმალური ეს საზიზღრობა? რა შემაძრწუნებელი სურათი აისახა ისტორიაში ამავე დროს: ე.წ. “მეომრებმა” – რიგითმა და მეთაურებმა ფარ-ხმალი დაყარეს და მშვიდობიანი მოსახლეობის წინ გაიქცნენ და უშველეს თავს, ან რატომ განაიარაღეს თავისი თავი (რაშიც დოლარებიც გადაიხადეს), ხოლო სოხუმში დარჩენილი უმცირესობა შიშველი ხელებით ებრძოდა მტერს?!

დღეს საქართველოს წინაშე დამნაშავეთა ძირითადად ასეთი კატეგორიებია: გარეშე მტერი – რუსეთის სამხედრო ძალა, რუსეთის მთავრობა, რუსი ისტორიკოსები, რუსეთის მასმედია მათი ხელშეწყობით გათავხედებული წაქეზებული აფსუა ბარბაროსები, ჩრდ. კავკასიის კონფედერანტები, ჩეჩნები, კაზაკები, სომხები, და რაც მთავარია მეორე მხრივ ქართული მხარე: ყველას კარგად მოგეხსენებათ ვის რა “ღვაწლი” მიუძღვის თავისი სამშობლოს გაუბედურებაში. რა იწერება მატიანეში?

გაზეთში “ლიტ-საქართველო” (18-25/IX-98 წ.) ბატ. ედიშერ ხოშტარია-ბროსე სტატიაში: “ეთნოკომფლიქტები და საინფორმაციო ომი” აანალიზებს რა ჩვენი სასტიკი დამარცხების ერთ-ერთ მიზეზს, აღნიშნავს, რომ მეცნიერთა ძალისხმევას უნდა მიეცეს ორგანიზებული ხასიათი სახელმწიფო დონეზე, რათა ის, რაც შეეხება საქართველოს ისტორიას, კერძოდ კი მისი ტერიტორიალური და ეთნიკური ორგანული შემადგენლობის ნათელი და კონკრეტული მონაცემები არ იყოს ვინმესთვის საეჭვო და საკამათო. ამ სტატიიდან ჩანს, თუ რამდენი ოფიციალური ინსტიტუტი  გააჩნია თურმე საქართველოს და რუსეთს, მათ შორის: საკავშირო მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმი, ისტორიის ინსტიტუტი, რუსეთის სამეცნიერო დაწესებულებები, დუმის გეოპოლიტიკის კომიტეტი, მეცნიერებათა აკადემიის ერთაშორის ურთიერთობის კვლევის ცენტრი, ინტერნეტი და კიდევ ვინ მოთვლის რამდენი სათანადო სამტავრობო დაწესებულებები და საინფორმაციო სამსახურებია, სადაც ადრე და ადრე უნდა ყოფილიყო თავმოყრილი “პოზიციურად დაწერილი, დოკუმენტებზე  დამყარებული გამოცემები. განა იმაზე არ უნდა ვიზრუნოთ, რომ საჭირო ინფორმაციამ მომავალში(?!) მაინც მიაღწიოს თვით აფხაზურ (უნდა იყოს აფსუურ) მოსახლეობამდეც, რომელიც მოწამლულია სეპარატისტული ხელისუფლების მიერ. ამის გარეშე როგორღა წარმოგვიდგენია ქართველთა და აფხაზთა (თუ აფსუათა) დიალოგი და თანაცხოვრება?” ეს მართლაც ურთულესი ამოცანაა. გინდაც რომ აღდგეს საქართველოს კონსტიტუცია სამაჩაბლოში, აფხაზეთში. ამ აღდგენას ექნება ფორმალური ხასიათი. სეპარატისტი ოსები და აფსუები არ გაახარებენ ქართველს, რადგან მათი გონება, მათი მსოფლმხედველობა ანტიქართულია. ომამდე დაკარგულ დროს ვერ დავიბრუნებთ, მაგრამ ამჟამად განა რამე გაკეთდა ან კეთდება იმისათვის, რომ საქართველოს ისტორიკოსებს შეესრულებინათ თავისი მოვალეობა ჩვენი ხალხისა და მისი ისტორიის წინაშე: დაედგინათ “ვინ ვინ არის და ერთხელ და სამუდამოდ გაირკვეს, ვინ საიდან მოვიდა და მოსულს ვინ დახვდა, გაირკვეს ვინ ვის  ეცილება ამ მიწებს და რისთვის დაიღვარა ამდენი სისხლი” (გულიკო ბალახაძის ინტერვიუდან ბატ. ოთ. გობეჯიშვილთან, გაზ “ახ. თაობა”, 15.04.98 წ.). საოცარი და გაუგებარია, რომ საქართველო სახელმწიფოა, გააჩნია ისტორიულ პრობლემებზე მომუშავე მეცნიერთა სოლიდური რაოდენობა და ის უძლური აღმოჩნდა თითზე ჩამოსათვლელი აფსუა ცრუ მეცნიერთა წინაშე, რატომ არ არიან ისტორიული სიმართლის გამყალბებელი აფსუა იდეოლოგები სამართალში მიცემულნი? ქურდი ხომ ქურდია და პასუხი არ  უნდა აგოს კანონის წინაშე? ეს ქურდობა და მითვისება სათავისო სხვა ერის ისტორიისა, რომელსაც მოჰყვა ტერიტორიის წართმევა, ხალხის მკვლელობა, მატერიალურ და კულტურულ ფასეულობათა განადგურება, მითვისება, ეკონომიკის მოშლა, ადამიანების მონებად – მძევლებად გადაქცევა, ფაშისტური რეჟიმის დამყარება. აფსუა სეპარატისტებს უდიდესი დანაშაული აქვთ ჩადენილი აფსუა მოსახლეობის წინაშეც, რადგან აფსუა წინამძღვართა მეშვეობით არიან ყელამდე გასვრილი ქართველთა სისხლში, გადაიქცნენ მაროდიორებად, ყაჩაღებად, ნარკომანებად, ინვალიდებად, სულიერად გადაგვარებულებად, რადგან ფანატიკურად, ბიოლოგიური ზიზღით არიან გაჟღენთილი ქართველთა მიმართ; მიუხედავად იმისა, რომ ქართველებთან ურთიერთობის წყალობით განვითარების მაღალ დონეზე არიან თავის ჩრდ. კავკასიელ ძმებთან შედარებით, მათი ცნობიერება შემოფარგლულია ვიწრო აგრესიული შოვინიზმით.

სამწუხაროდ და საუბედუროდ, რაც საქართველოს თავზე დატრიალდა, მე ვთვლი, რომ პირველ რიგში იმ ადამიანების სინდისზეა, რომლებიც თავს ისტორიკოს-მეცნიერებად თვლიდნენ და თვლიან; თქვენი პასუხისმგებლობა ძალზე დიდია და საკვირველია, დღესაც რას და ვის ელოდებით? ყველაფერს აბრალებთ უსახსრობას? მერე და ისევ მეცნიერებს არ ეკუთვნით გაანგარიშება იმისა, თუ რატომ ჭიანურდება ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკის რეანიმაცია, რატომ ღრმავდება ჩვენი საზოგადოების პირველ რიგში მისი ზედა ფენის სულიერი დაკნინება? ჩვენ ხომ გვესმის, რომ ძალა ერთობაშია. ხალხის მასას ხომ აღზრდა, დარაზმვა, გაერთიანება სჭირდება, მისი შრომის დაფასებაა აუცილებლად საჭირო. ყოველმა ადამიანმა ხომ უნდა იგრძნოს თავისი საჭიროება საზოგადოებისათვის, აზრი მიეცეს მის შრომას, ყოფას. როდემდე იქნება ციხეები გადატენილი ქართველი  მამაკაცებით ძარცვის, გაუპატიურების, ნარკოტიკებით ვაჭრობის, მკვლელობათა გამო. ქართველ ახალგაზრდა ქალთა გარკვეული ნაწილი ეწევა ამორალურ ცხოვრებას, მისი ცხოვრება ხომ სცილდება ქართული ტრადიციის ეთიკისა და ზნეობის ნორმებს.

ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკის რეანიმაცია და განვითარება ხომ შეუძლებელია შრომის ნაყოფიერების ზრდის გარეშე, თავის მხრივ ხომ კანონზომიერებაა, რომ მისი ზრდა არ მიიღწევა, თუ მშრომელი ადამიანი არ არის დაინტერესებული თავისი შრომის შედეგით და მისი სამართლიანი ანაზღაურებით, შრომის სამართლიან ანაზღაურებას ადგილი არ ჰქონდა არც საბჭოური სისტემის დროს და არც დღევანდელ გარდამავალ პერიოდში განსაკუთრებით. მოქალაქეს, რომელსაც არა აქვს არავითარი საშუალება უზრუნველყოს, მოაწყოს თავისი ყოფა ხელფასით, ცხოვრება აწვება უმძიმეს ტვირთად. აქედან გამომდინარე, ადამიანი იძულებულია ეძებოს არასამართლებრივი გზით გამოსავალი. ცხოვრებაში გაბატონებულია მგლის კანონი … ამიტომ ერთადერთი გამოსავალია: სახელმწიფომ (თუ მას უნდა გადარცეს) დააწესოს ხელფასი, რომლითაც საშუალო დონეზე მაინც შეძლებს ოჯახი არსებობას. ეს პირველ რიგში გამოიწვევს შრომის შედეგით დაინტერესებას, პასუხისმგებლობის ამაღლებას, მოქალაქეობრივი შეგნების გამომუშავებას, მატერიალური დოვლათის სწრაფ ზრდას – შოთა რუსთაველის შეგონება დევიზად უნდა ჰქონდეს სახელმწიფოს: “რასაცა გასცემ შენია, რაც არა, დაკარგულია”.

იჩქარეთ, პატივცემულო ბატონო მეცნიერებო! დრო არ ითმენს: ყოველი დღე გაჩანაგებით ემუქრება ქართველს.

გთხოვთ, სასწრაფოდ მოიწვიოთ ქართველ ისტორიკოსთა სამეცნიერო-თეორიული კონფერენცია, გააკეთოთ ოფიციალური განცხადება, როგორც რუსეთის მთავრობის, ისე ყველა საერთაშორისო ორგანიზაციის მისამართით. ნუ მივედ-მოვედებით ღობე-ყორეს, ნუ გავხდით ჩვენი სამშობლოს, ჩვენი მიწა-წყლის, ჩვენი ერის ცხოვრების წესის განმსაზღვრელ ძალად იმ ხალხს, იმ ქვეყნებს, რომლებსაც ბოლოს და ბოლოს არა აქვთ არავითარი უფლება თავს მოგვახვიონ ჩვენთვის უცხო , უსამართლო ნება. ჩვენი თავის პატრონი ჩვენ უნდა ვიყოთ და პასუხი ვაგოთ ქართველი ერის ღირსების წინაშე.