♥ ქართველები ირანში

 

 

ფერეიდანი ფერეიდანი ერთ-ერთი პროვინციაა ირანში, სადაც მე-17 საუკუნის დასაწყისში (1614-1617 წწ.) ირანის შაჰმა აბას I-მა საქართველოდან აყრილი ათასობით ქართველი (კახელი) ჩაასახლა. ასე შეიქმნა შუა ირანში ქართული სოფლები: ზემო მარტყოფი, ქვემო მარტყოფი, შუღურეთი (ჩოღიურეთი), აფუსი (რუისპირი), სიბაჯი (ვაშლოვანიკ)… ფერეიდანი ერთადერთი ირანული რაიონია, სადაც იძულებით გადასახლებულმა ქართველობამ დღემდე შეინარჩუნა ქართული ენა და ქართული ადათ-წესები. სხვა რაიონებში (ხორასანი, მაზანდარი, ფარსი…) ქართული მეტყველება აღარ ისმის. იქაური ქართველები თანდათან აითქვიფნენ ირანის სხვა ტომებში. უკანასკნელ წლებში გამოქვეყნებული მასალებით, ფერეიდანში მცხოვრებ ქართველთა რაოდენობას 12-14 ათასს შეადგენს. ისინი ფერეიდნულ კილოზე მეტყველებენ. ფერეიდნული ქართული უნიკალური მოვლენაა. ეს არის ოთხი საუკუნის წინანდელი ქართული მეტყველება, რომელიც ჯიუტად განარძობს არსებობას უცხო ენობრივ სივრცეში.    1965 წლიდან ფერეიდნის ორი დიდი სოფელი _ ქვემო და ზემო მარტყოფი ფერეიდნის დაბა-ქალაქად _ ფერეიდუნშაჰრად იქცა. იგი ამჟამად ფერეიდნის ცენტრს წარმოადგენს.

 

***

შაჰ სულეიმან I, ისპაჰანი 1670 წ. მხატვარი ალი  ჯაბადარი. მარცხნივ დგას ორი ქართველი, რომელთა ზემოთ წერია მათი სახელები ქართულად. 

 ***

ავთანდილ სონღულაშვილი ირანში ქართველთა  ნაკვალევზე ნაშრომში ქართული, აღმოსავლური და ევროპული ნარატიული წყაროების, ახლად გამოვლენილი საარქივო დოკუმენ-ტების საფუძველზე, მდიდარი სამეცნიერო ლიტერატურის გათვალისწინებით შესწავლილია ქართველების ისტორია ირანში უძველესი დროიდან დღემდე. წარმოჩენილია საქართველო-ირანის ურთიერთობის ასპექტები. ნაჩვენებია ქართველების როლი ირანის პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.  შესავალი სადაურსა სად წაიყვან… ძველი და ახალი ირანი ურთიერთობის ისტორიიდან გადასახლება პოლიტიკურ ასპარეზზე გვიხმობს ფერეიდანი! სოფლები და მოსახლეობა მეურნეობა, რელიგია და ყოფაცხოვრება ეროვნული თვითშეგნება, განათლება

 

Iranian-Georgian Relations in the 16th- 19th Centuries   The roots of Iranian-Georgian relations should be sought in hoary antiquity. As far back as in Achaemenid cuneiform inscriptions we find evidence on Georgian tribes that had contacts with Iran and other countries – largely through trade and caravan routes. Owing to its geopolitical situation, South Caucasia, especially the Georgian territory, lying between the Black and the Caspian Seas, was the object of confrontation between the major states of the West and the East. The historical line of development of Georgia suffered a radical change in the 16th-17th centuries. The fall of Constantinople, as the capital of the Christian East, was followed by a total transformation of economic, political and cultural relations between the Near East and Europe. Temporarily severed from Europe, Georgia came under the influence of the Islamic East. Early in the 16th century, both Georgia and Iran faced new state and political realities. At this time a new period began in the history of Iran: on the ruins of the Ak-Koynlu (“White Sheep”) Turkmen state arose a powerful state – that of Kizilbash Iran, headed by the safavid dynasty. The expansionist intentions of Safavid Iran in the near East came into collision with Ottoman interests. South Caucasia and Georgia became one of the main arenas of struggle between Iran and Turkey, the cited region being a major bridgehead for domination in the Caucasia. By this time the process of disintegration of the united Georgian state into kingdoms and principalities had completed. Several independent kingdoms and principalities took shape on the territory of Georgia: the kingdom of Kartli and Kakheti in Eastern Georgia, the kingdom of Imereti and the principalities of Guria and Odishi in western Georgia, and the principality of Samtskhe-Saatabago in Southern Georgia. Thus in the 16th-18th centuries Iran had to deal with Georgia not as a single state but with several independent kingdoms and principalities, these entities often following divergent political courses. Iran’s interests were largely directed at Eastern, and partly Southern Georgia, for Western Georgia was basically under Ottoman influence. https://iberiana.wordpress.com/qartvelebi-iransi/iran-georgia/

 

http://www.allempires.com/forum/forum_posts.asp?TID=27631

 

***

ფერეიდანი  

This slideshow requires JavaScript.

სურათები მოგვაწოდა ანდრია სეფიაშვილმა