• შარაძე – ჯავახეთი

♣ სომხეთი-საქართველო

 

 

გურამ შარაძე – ჯავახეთი

• ,,მართლა მოითხოვენ თუ არა ჯავახეთის სომხები ავტონომიას?’’, ,,პოლიტიკური გაზეთი’’, 28 თებერვალი – 6 მარტი, 2002
• ,,ვან ბაიბურთი ვრასტანის პრეზიდენტობას აპირებს’’, ,,ახალი თაობა’’, 8 მარტი, 2002
• ,,დაკარგული სათვალისა და დასაკარგად განწირული ჯავახეთის შესახებ’’, ,,ასავალ-დასავალი’’, 11-17 მარტი, 2002

 

***

 

მართლა მოითხოვენ თუ არა ჯავახეთის სომხები
ავტონომიას?

 

გურამ შარაძე, პარლამენტარი: ,,ასეთი აზრი მართლაც უტრიალებს თავში ჯავახეთში მცხოვრებ ზოგიერთ ქართველთმოძულე სომეხს. ,,ჯავახქის’’ ვაი-პოლიტიკოსებს სურთ, ეს საქართველოში მცხოვრები ნახევარი მილიონი სომხის პოზიციად გაასაღონ. საბედნიეროდ, ასე არ არის. საკითხავია, საერთოდ რატომ ბოგინობს ეს აზრი? აღმაშენებლის და ერეკლე მეფის დროსაც გადმოსახლდნენ საქართველოში სომხები, რატომ ისინი არ მოითხოვდნენ ავტონომიას? იმიტომ, რომ ისინი მოდიოდნენ ქართველების და ქართველი მეფის ქვეყანაში. იცოდნენ, რომ თუ ქართველი მეფე შეიკედლებდა, სიკვდილამდე მისი მადლიერნი უნდა ყოფილიყვნენ და ქართული ენა მაინც უნდა ესწავლათ. განა ჯავახეთის სომხებმა ქართული იციან? საქმე ის არის, რომ ისინი არა აღმაშენებელმა და ერეკლემ, არამედ რომანოვების რუსეთის გენერალმა პასკევიჩმა ჩამოიყვანა და დღესაც მათი გუბერნიაა. სომხებმა დაინახეს, რომ საქართველოს პარლამენტი იმასაც ვერ ბედავს, ქართული ენა სახელმწიფო ენად გამოაცხადოს. ვინ გაბედავს, სომხეთში სომხური ენა სახელმწიფო ენა არ იყოს? თუ ასე გაგრძელდა, ფერება-ფერებაში ბევრი წამოყოფს თავს. თუ ყველა ერი ქართველებთან ერთად არ დაიცავს საქართველოს ინტერესებს, მათ აქვთ ისტორიული სამშობლო და შეუძლიათ არჩევანის გაკეთება. საქართველოს პრეზიდენტმა კი ისე უნდა მართოს სახელმწიფო, სხვასაც არ გაუჩნდეს ,,ჯავახქის’’ დარი აზრები’’.

ვან ბაიბურთი, პარლამენტარი: ,,ვითარება ჯავახეთში ძალიან სტაბილურია. გარკვეული ძალები სპეციალურად ძაბავენ მდგომარეობას იმისთვის, რომ ყურადღება ამ კუთხეზე გადავიდეს, საქართველო კი დარტყმას სხვა მხრიდან მიიღებს. ორგანიზაცია ,,ჯავახქი’’ მართლაც მოითხოვს ავტონომიას და სომხეთთან შეერთებას, მაგრამ აქ საგანგაშო არაფერია. ამას 12 წელია ყვირიან, მაგრამ არავინ აჰყვა და არც აჰყვება. მათ გარდა ავტონომიის მოთხოვნით არავინ გამოდის, მაგრამ ერთი კი უნდა ვთქვა: ჯავახეთის მოსახლეობას უნდა ჰქონდეს ცალკე გუბერნია, რაც უფრო დააკავშირებს თბილისთან და ბევრ პრობლემას მოუხსნის იქაურ მოსახლეობას’’.

ე. კიკალიშვილი
,,პოლიტიკური გაზეთი’’
28 თებერვალი – 6 მარტი, 2002

 

 

ვან ბაიბურთი ვრასტანის პრეზიდენტობას აპირებს

 

გურამ შარაძემ მიზანში ახალი ,,მსხვერპლი’’ ამოიღო. შარაძის რისხვის ობიექტი ამჯერად მისივე კოლეგა, ვან ბაიბურთი გახლდათ, რომელიც დეპუტატობამდე ,,სოვეტ ვრასტანის’’ (საბჭოთა საქართველო) რედაქტორი გახლდათ. ,,კომუნისტების დროს, ის ,,სოვეტ ვრასტანს’’ რედაქტორობდა, შემდეგ, მან თავის გაზეთს სიტყვა ,,სოვეტი’’ ჩამოაშორა და მარტო ,,ვრასტანის’’ რედაქტორად დარჩა, ახლა კი პარლამენტის წევრია, მაგრამ ისეთ პოლიტიკას ეწევა, რომ, მგონი, ეს კაცი ვრასტანის პრეზიდენტობას აპირებს’’, – შეშფოთებას ვერ მალავს გურამ შარაძე.

აი, ასეთმა აღშფოთებულმა გურამ შარაძემ გადაწყვიტა პრესკონფერენციის გამართვა, რომელიც გუშინდელი მთავრობის სხდომიდან აღფრთოვანებული დაბრუნდა. ბრაზიანი დეპუტატის აღფრთოვანება კი იმით იყო განპირობებული, რომ პრეზიდენტმა კიდევ ერთი ანტიკორუფციული საბჭო შექმნა, რომელიც ამ შემთხვევაში კულტურულ მემკვიდრეობას და ეროვნულ საგანძურს დაიფარავს ავი თვალისგან. ამ საბჭოს თავმჯდომარედ კულტურის მინისტრი სესილი გოგიბერიძე დაინიშნა.

,,ამ საბჭოში თორმეტი წევრი იქნება, მათ შორის ვიქნები მეც. ძალიან მიხარია, რომ შეიქმნა კიდევ ერთი თორმეტკაცა, რომელიც, იმედი მაქვს, მოვალეობებს კარგად გაართმევს თავს’’, – ამბობს შარაძე. ყველაზე სასიხარულო კი ის არის გურამ შარაძისთვის, რომ ამ საბჭოს შეუძლია ხელისუფლების წარმომადგენელთა პასუხისმგებლობის საკითხიც კი დასვას პრეზიდენტის წინაშე, თუ ისინი სათანადოდ არ მოეპყრობიან კულტურულ მემკვიდრეობას.

ამასთან, დეპუტატი აპირებს გალაშქრებას უკანონო მშენებლობების წინააღმდეგ, რომელიც, შარაძის აზრით, არამარტო ამახინჯებს ქალაქის იერსახეს, არამედ გარკვეულ საფრთხესაც კი ქმნის.

,,ვერის ბაღი შეიძლება თავზე დაგვემხოს, რადგან პნევმატური ჩაქუჩებითა და ბულდოზერებით მისდგომიან ამ ბაღთან არსებულ კლდეს და უმოწყალიდ ანგრევენ. ყველაზე აღმაშფოთებელი კი ის არის, რომ ამაზე ნებართვა გაცემულია ყველა დონეზე. კლდის ქვეშ არის ერთი ბენზინგასამართი სადგური, რომლის მეპატრონემ, როგორც ჩანს, იმდენი ფული იშოვა, რომ კანში აღარ ეტევა და გაფართოება კლდის ხარჯზე გადაწყვიტა’’ – გაოცებულია შარაძე.

მაგრამ ეს კიდევ არაფერი ყოფილა იმასთან შედარებით, რაც გურამ შარაძეს ტვერელის ეკლესიასთან უნახავს. ,,ამ ეკლესიის გვერდით შენდება რაღაც ურჩხული. წავედი სანახავად, მაინტერესებდა, ვისი იყო. გამოვიდა მღვდელი და მეუბნება, ჩემიაო. კინაღამ გადავირიე, მაგრამ, მღვდელმა მითხრა, რა ჩემი ბრალია, მშია და იმიტომ ვაშენებ, მერე ამ შენობაში სასტუმროს გავხსნიო. წარმოგიდგენიათ, რა ხდება?!’’ – შარაძის აღშფოთება უკვე საზღვრებში ვეღარ ეტევა.

მაგრამ შარაძეს ყველაფერი მონაგონად ეჩვენება იმ საშინელებასთან, რომელიც საქართველოს ვან ბაიბურთის სახით ელოდება. გურამ შარაძის სიტყვებითვე რომ ვთქვათ, მან გუშინ ვან ბაიბურთს ნიღაბი ჩამოგლიჯა. ამასთან, შარაძემ ბაიბურთს გაფრთხილებაც მისცა და შეუთვალა: ,,მაგას, როგორც ჩანს, რაღაც ეშლება, მაგრამ მის გასაგონად უნდა ვთქვა, რომ ჩვენ არა ვართ გიჟ-ვრაცუები და ყველაფერს კარგად ვხვდებით. თუ აქამდე არაფერს ვამბობდით, ეს იმიტომ რომ მისი ნამდვილი სახის გამომჟღავნება გვინდოდა’’.

შარაძეს არც საზოგადოება ,,ჯავახკი’’ ავიწყდება და ქოქოლას არც მის ინიციატივას – ჯავახეთის ავტონომიის მოთხოვნას – აკლებს. შარაძე საზოგადოებას სთხოვს, ყურადღება გაამახვილოს ახალქალაქში და ნინოწმიდის რაიონში მცხოვრებ სომხებზე, რომლებიც საქართველოს სხვა კუთხეებში მცხოვრები სომხებისაგან აშკარად განსხვავდებიან.

,,სომხები სიღნაღშიც ცხოვრობენ, თბილისშიც, გორშიც, მაგრამ არსად ავტონომია არ მოუთხოვიათ. ისინი ქართულადაც კარგად მეტყველებენ. ახალქალაქის და ნინოწმიდის სომხები კი სრულიად განსხვავებულები არიან. ეს იმიტომ ხდება, რომ ის სომხები საქართველოში იმ დროს მოვიდნენ, როცა საქართველოს ქართველები განაგებდნენ. ჯავახეთის სომხური მოსახლეობა კი იმ დროს ჩამოსახლდა, როცა ჩვენ რუსეთის გუბერნია ვიყავით. ამიტომაც, ამ სომხებს შეგნებულიც არ აქვთ, რომ საქართველოში ცხოვრობენ’’, – ასე ხსნის ჯავახელი სომხების ავტონომიისკენ სწრაფვას შარაძე, რომელიც მაინც იმედს გამოთქვამს, რომ ,,ჯავახკის’’ ინიციატივას არავინ აჰყვება და ავტონომიის მოთხოვნა მხოლოდ პროვოკაციულ განცხადებად დარჩება. რაც შეეხება დეპუტატ ვან ბაიბურთს, აქ საქმე ცოტა უფრო რთულად ყოფილა. შარაძის განცხადებით, ბაიბურთი ,,ჯავახკიზე’’ უარესია.

ბაიბურთის საწინააღმდეგო არგუმენტებად კი გურამ შარაძეს პრესაში გამოქვეყნებული ვან ბაიბურთის ინტერვიუები მოაქვს. ,,ერთგან ბაიბურთი ამბობს, რომ ქართული ენა არ უნდა იქნას შემოღებული სახელმწიფო ენად, რადგან ეს საქართველოს დაანგრევს და სომხებს გააღიზიანებს. მერე ბაიბურთი იმას ამბობს, რომ ჯავახეთი ავტონომიას კი არა, ცალკე გუბერნიას ითხოვს. მესამე არის ის, რომ ბაიბურთი ერთ-ერთ გაზეთში პირდაპირ ამბობს – ,,თუ იმ ხალხის გაჩუმება გვინდა, რომლებიც ყვირიან ავტონომიაზე, მათ თანამდებობა და ფული უნდა მივცეთ’’, – იხსენებს ბაიბურთის გამონათქვამებს შარაძე, რომელსაც არც ის ავიწყდება, რომ ბაიბურთი ერთადერთი ადამიანი იყო საქართველოს პარლამენტში, რომელმაც არ დაუჭირა მხარი საქართველოდან რუსეთის სამშვიდობო ჯარების გაყვანას.

,,მე ვგმობ ბაიბურთის მოღალატეობრივ პოლიტიკას. ის დათვურ სამსახურს უწევს საქართველოში მცხოვრებ სომხებს და ტვინს უმღვრევს მათ უფრო მეტად, ვიდრე ,,ჯავახკი’’. ის ამ ორგანიზაციაზე უფრო საშიშია’’, – ამბობს შარაძე, რომელიც ალბათ მომავალშიც გააგრძელებს ბაიბურთის საწინააღმდეგო კამპანიას, რადგანაც, ვინც შარაძეს კარგად იცნობს, იცის, რომ დეპუტატის გაჩერება ასე იოლად არავის შეუძლია.

შარიან დეპუტატს თვალთახედვიდან არც ზოგიერთი ქართველი პოლიტიკოსი გამორჩა და მათი მისამართითაც თქვა ორი-სამი ,,ტკბილი სიტყვა’’. ,,არის რამდენიმე ქართველი პოლიტიკოსი, რომლებიც ისეთ განცხადებებს აკეთებენ, რომ ბაიბურთი დაგავიწყდებათ. პირველ რიგში მხედველობაში ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენლები მყავს’’, – აღნიშნავს დეპუტატი.

შარაძე კი ქართველმა დეპუტატებმა იმით გაანაწყენეს, რომ მათმა ნაწილმა დაგმო კანონი ქართული ენის შესახებ. პოლიტოლოგ გია ნოდიას უთქვამს, რომ ეს კანონი მატრაკვეცების და მეტიჩრების გამოგონილია. ნოდიას შეფასებით აღშფოთებული შარაძე ჟურნალისტებთან ეძებს სამართალს და კითხულობს, თუ ენა არ გვექნა, მაშინ რაში გვჭირდებოდა დამოუკიდებლობაო.

შარაძის განცხადებით, საქართველოს პარლამენტში ბევრი შავბნელი საქმე კეთდება. მისთვის გაუგებარია, რა მოტივით იბლოკება პარლამენტში სამი კანონი. ,,კანონი სახელმწიფო ენის შესახებ, რელიგიის შესახებ და ამოღებული ეროვნული რეკვიზიტის შესახებ რატომღაც იბლოკება. ამ დროს კი უამრავი საგადასახადო კანონი თუ კოდექსი განიხილება. ვანო მერაბიშვილი და ვიტალი ხაზარაძე ლამის ვარსკვლავებად იქცნენ. ასე ხომ არ შეიძლება, რომელიღაც ბიზნესმენს არ მოეწონება ესა თუ ის კანონი და თავიდან იწყება ამ ყველაფრის განხილვა. ამ დროს კი გვავიწყდება მთავარი – ,,ენა, მამული, სარწმუნოება!’’ – აცხადებს მრეწველთა ფრაქციის არამრეწველი წევრი.

გურამ შარაძეს დღეს სანანებლად გაუხდა ის ფაქტი, რომ ეროვნული ბიბლიოთეკა პარლამენტს დაუქვემდებარა. ,,რამდენი ვიბრძოლე ამისთვის, რომ ეროვნული ბიბლიოთეკა ჩვენს დაქვემდებარებაში გადმოსულიყო. ამან თავისი შედეგი გამოიღო, პერსონალს ხელფასი გაეზარდა. მაგრამ დღეს უკვე ვნანობ, რომ ასე მოვიქეცი’’, – შარაძეს კი სანანებლად საქმე ეროვნული ბიბლიოთეკის დირექტორმა – ლევან ბერძენიშვილმა გაუხადა, რომელიც, შარაძის თქმით, ნაციონალური მოძრაობის წევრი კი არის, მაგრამ ძალიან არანაციონალურად იქცევა. ,,ბერძენიშვილმა კანონს სახელმწიფო ენის შესახებ დრაკონული უწოდა. მისი განცხადებით, თურმე ასეთი დრაკონული მეთოდით ვერავის აიძულებ, ქართული ჩააბულბულოს’’, – აღშფოთებული ტონით იმეორებს შარაძე ბერძენიშვილის გამონათქვამებს.

ყველაზე მეტად კი შარაძე ბერძენიშვილმა იმით აღაშფოთა, რომ ამ უკანასკნელმა ქართველები, მეგრელები და სვანები ერთმანეთისგან განასხვავა. ბერძენიშვილმა ერთ-ერთ ინტერვიუში განაცხადა, რომ მეგრული და ქართული ენები უფრო განსხვავდება ერთმანეთისგან, ვიდრე რუსული და უკრაინული, ხოლო სვანური და ქართული ისე, როგორც ინგლისური და რუსული.

შარაძე გადარეულია იმითაც, რომ ბერძენიშვილმა წარსულში ცნობილი ქართველი მოღვაწეების ქართველობაში ეჭვი შეიტანა. მითხარით, რომელს ჰყავდა წინაპრად არაქართველი? ვინმეს ეჭვი ეპარება, რომ ვაჟა-ფშაველა წმინდა სისხლის ქართველია?!’’ – ნიშნის მოგებით კითხულობს შარაძე.
მოკლედ, დეპუტატი ძალიან არის აღშფოთებული, თუმცა მას ერთი რამ ამშვიდებს – საქართველო მსოფლიოს ზესახელმწიფოთა ინტერესების სფეროში მოექცა. ეს კი შარაძის აზრით, საქართველოს მნიშვნელობას გაზრდის. თუმცა, დეპუტატი გვაფრთხილებს, რომ რაც არ უნდა მოხდეს, ყველაფერი უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ შენარჩუნებულ იქნას ენა, მამული, სარწმუნოება.

შორენა მარსაგიშვილი
,,ახალი თაობა’’, 8 მარტი, 2002

 

დაკარგული სათვალისა და დასაკარგად განწირული
ჯავახეთის შესახებ

 

გასულ კვირას პიკს მიაღწია კონფლიქტმა დეპუტატ გურამ შარაძესა და მის კოლეგას, სომხური გაზეთ ,,ვრასტანის’’ რედაქტორს ბატონ ვან ბაიბურთს შორის. დავის საგანი გახლდათ ვან ბაიბურთის განცხადებები ქართული ენის შესახებ კანონპროექტისა და სომხური ორგანიზაცია ,,ჯავახკის’’ რადიკალი წევრების თანამდებობებით მოსყიდვის თაობაზე. აგრეთვე, ბატონი ვანის კომენტარი იმავე ,,ჯავახკის’’ მიერ ავტონომიის ან ცალკე გუბერნიის მოთხოვნაზე, რასაც გურამ შარაძის მკვეთრი რეაქცია მოჰყვა. წინამდებარე ნომერში გთავაზობთ ახალი რუბრიკის პრემიერას და იმ დიალოგის, გნებავთ, კამათის შინაარსს, რომელიც ,,ასავალ-დასავალის’’ რედაქციაში დაპირისპირებულ მხარეებს შორის შედგა.

გურამ შარაძე: – სანამ საუბარს დავიწყებდეთ, მინდა ბატონ ვანს სიურპრიზი გავუკეთო. ერთ-ერთ თავის გამოსვლაში მან ბრძანა, რომ მე, თურმე, სათვალის გარეშე წამიკითხავს ბაიბურთის საგაზეთო პუბლიკაციები და, ალბათ, ამიტომაც გამომიტანია მცდარი დასკვნები. არადა, ჩემთან სტუმრობისას სწორედ ბატონ ვანს დარჩა სათვალე, რომელსაც თქვენი თანდასწრებით ვუბრუნებ…
ვან ბაიბურთი: – ბატონო გურამ, კი არ დამრჩა, სპეციალურად დავტოვე, რადგანაც გულწრფელად მეგონა, რომ ჩემი კომენტარები უსათვალოდ გქონდათ წაკითხული.

გურამ შარაძე: – თქვენ, როგორც ყოველთვის, არც ამჟამად გღალატობთ იუმორის გრძნობა, ბატონო ვან, მაგრამ ის მტკივნეული საკითხები, რის გამოც აქ მოვიყარეთ თავი, ვფიქრობ, სულაც არ არის სახუმარო.

– ბატონებო, თუ საქმე იუმორის გრძნობაზე მიდგა, ამ საკითხში პირველობა ჯერჯერობით საქართველოს პრეზიდენტს ეკუთვნის. რაც შეეხება ჩვენი დღევანდელი საუბრის საგანს, ბატონო ვან, იქნებ განმარტოთ ის განცხადებები, რომელთა გამოც ბატონი გურამი სავსებით სერიოზულ პრეტენზიას გიყენებთ.

ვან ბაიბურთი: – თუ თქვენ მხედველობაში გაქვთ ჩემი განცხადება, რომ ,,ჯავახკის’’ რადიკალი წევრები თანამდებობით უნდა გავაჩუმოთ, უნდა მოგახსენოთ, რომ განცხადებაში ვიგულისხმე შემდეგი – როგორც პრაქტიკამ გვიჩვენა, ჯავახკომიტეტის ყველა რადიკალი წევრი, რომელიც ხმაურობდა და მერე თანამდებობა მიიღო, არათუ გაჩუმდა და უარი თქვა რადიკალურ იდეებზე, არამედ სხვა რადიკალებსაც დაუწყო გაჩუმება. ეს ადამიანები ემსახურებიან არა რაღაც გარკვეულ იდეას და იდეოლოგიას, არამედ საკუთარ ამბიციებს, ხოლო როცა ეს ამბიცია უკმაყოფილდებათ, თვითონაც ჩუმდებიან და სხვებსაც აჩუმებენ. ასე რომ არ იყოს და ეს ხალხი მართლა რაღაც იდეოლოგიას ემსახურებოდეს, მაშინ თანამდებობაზეც უარს იტყოდნენ და მოღვაწეობასაც გააგრძელებდნენ.

გურამ შარაძე: – ბატონო ვან, დიდი ხანია გიცნობთ, როგორც კონსტრუქციულად მოაზროვნე, კარგად მოქართულე ადამიანს და დამემოწმებით, რომ გულწრფელად გავიხარე, როდესაც პარლამენტში დეპუტატად გიხილეთ. თუმცა, ჩემი რეაქცია ერთ განცხადებას არ გამოუწვევია. ჯერ გამაკვირვა იმან, რომ საქართველოდან რუსი სამშვიდობო ძალების, ანუ ჩვენი ოკუპანტებისა და აფხაზეთის დაკარგვის გარანტის გაყვანას ორას ოცდათხუთმეტი დეპუტატიდან ერთადერთმა თქვენ არ მიეცით ხმა, თუმცა, ვინაიდან ძალიან ბევრი, თქვენზე გაცილებით მნიშვნელოვან პოსტზე მყოფი პოლიტიკოსი ღიად ეწინააღმდეგებოდა ამ ძალების გაყვანას, არანაირი აქცენტი თქვენს პიროვნებაზე მაშინ არ გამიკეთებია. ამას მოჰყვა პუბლიკაცია ,,ქართული ენა არ უნდა დაკანონდეს?’’, სადაც თქვენ აცხადებთ, რომ ქართული ენის შესახებ კანონის მიღება საქართველოში მცხოვრებ არაქართველებს პრობლემებს შეუქმნის და ქვეყანაში ახალ უსიამოვნებებს წარმოშობს. ფაქტობრივად, ამ პუბლიკაციით თქვენ საქარველოს კონსტიტუციის მერვე მუხლის წინააღმდეგ გამოხვედით, რომელიც ქართული ენის სახელმწიფოებრივ სტატუსს განსაზღვრავს.

ვან ბაიბურთი: – ალბათ, კონსტიტუციის დარღვევისთვის 7-დან 10 წლამდე მეკუთვნის, არა, ბატონო გურამ?

გურამ შარაძე: – თქვენ კვლავ ხუმრობთ, მე კი სავსებით სერიოზულად ვაცხადებ, რომ არც ამ წერილის გამო ამომიღია თქვენზე ხმა, რადგანაც მსგავს არაჯანსაღ, არასახელმწიფოებრივ ფონს არაერთი სხვა პოლიტიკოსიც ქმნის. მაგალითად, ექსპერტი გია ნოდია, რომელიც ტელეეკრანიდან და გაზეთის ფურცლებიდან არ ჩამოდის, აცხადებს, რომ ეს კანონი (უკაცრავად ციტირებისთვის) არის მატრაკვეცებისა და მეტიჩრების კანონი; რომ იგი ეწინააღმდეგება საქართველოს ეროვნულ ინტერესებს და დამღუპველია ქვეყნისთვის. იმავეს აცხადებს ქალბატონი ნაირა გელაშვილი და რაც მთავარია, უარესს სჩადის ოფიციალური პირი – ჩვენი პარლამენტის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი უჯრედის – ეროვნული ბიბლიოთეკის დირექტორი ლევან ბერძენიშვილი, რომელიც საგაზეთო პუბლიკაციაში ამტკიცებს, რომ, თურმე, ქართველი ერი არ უნდა განვიხილოთ, როგორც ერი, რომ მეგრულსა და ქართულს შორის განსხვავება მეტია, ვიდრე რუსულსა და უკრაინულ ენებს შორის, ხოლო რაც შეეხება სვანურს, იგი უფრო მეტად განსხვავდება ქართულისგან, ვიდრე რუსული – ინგლისურისგან. ბერძენიშვილის ლოგიკით, თურმე, მე და თქვენ, ბატონო ირაკლი, უფრო განვსხვავდებით ერთმანეთისგან, ვიდრე რუსები და უკრაინელები. ხოლო ჩვენი ძმები სვანები, თურმე, საერთოდ ინგლისელები არიან. მისი ლოგიკა იქითკენ მიდის, რომ თუკი ერთმანეთისგან ასე განვსხვავდებით, რუსეთის, ინგლისისა და უკრაინის არ იყოს, სამეგრელოსაც და სვანებსაც თავიანთი დამოუკიდებელი სახელმწიფოები უნდა ჰქონდეთ.

ვან ბაიბურთი: – ეს ადამიანები ფარული სომხები ხომ არ არიან და ამიტომ ხომ არ იქცევიან ასე, ბატონო გურამ, იქნებ გაქვთ ინფორმაცია, რომ ეს პიროვნებებიც მტრები არიან?!

გურამ შარაძე: – ხუმრობა იქით იყოს, ბატონო ვან, მაგრამ ლევან ბერძენიშვილის ,,ნაციონალური მოძრაობის’’ თანათავმჯდომარეობის მიუხედავად, ასეთი განცხადება მისგან არ გამკვირვებია. არც ის გამიკვირდა, როდესაც მან ბრძანა, რომ, თურმე, არცერთი ბუმბერაზი ქართველი არ ყოფილა ეთნიკურად სუფთა და თვით ილია ჭავჭავაძის წინაპრებიც კი სომხები იყვნენ, რადგან მისი დამოკიდებულება ილიასადმი ჩემთვის ცნობილია. აი, თქვენგან კი, ბატონო ვან, განცხადება – ქართული ენის შესახებ კანონის მიღება დაუშვებელიაო, – გამიკვირდა, მაგრამ რადგანაც ჩვენი დეპუტატების ნაწილი, მათ შორის პრეზიდენტის ერთგულთა კოჰორტის წევრებიც კი იმავეს აცახდებდნენ და ამ კანონის მიღების შემთხვევაში არეულობით აშინებდნენ პრეზიდენტს, არც მაშინ გამიკეთებია აქცენტი ვან ბაიბურთზე. ხოლო როდესაც ,,არაპოლიტიკურ გაზეთში’’, კითხვაზე – ითხოვენ თუ არა ჯავახელი სომხები ავტონომიას, თქვენ, ვან ბაიბურთმა, უპასუხეთ – ავტონომიას არა, მაგრამ ცალკე გუბერნიას ითხოვენ და არგუმენტებიც აქვთო, – აღვშფოთდი, რადგან ავტონომიის თუ გუბერნიის მოთხოვნა ჩემთვის თანაბრად მიუღებელია და როდესაც ვინმე ასეთ ნაბიჯს დგამს, ვერ გავჩუმდები, გნებავთ, იუმორით იყოს ნათქვამი, გნებავთ – სერიოზულად.

ვან ბაიბურთი: – ბატონო გურამ, მე განვაცხადე, რომ ჯავახკომიტეტი ორად არის გაყოფილი. ერთი ნაწილი ავტონომიას ითხოვს, მეორე ნაწილი – გუბერნიას და თავისი არგუმენტებიც გააჩნიათ-მეთქი, ჟურნალისტმა კი ეს სიტყვები მე მომაწერა, როგორც ჩემი, და არა ,,ჯავახკის’’ ერთი ნაწილის პოზიცია. რაც შეეხება რუსეთის სამშვიდობო ძალებს, უნდა ვაღიარო, რომ აქ მართლაც ,,არიფი’’ აღმოვჩნდი. პარლამენტში ითქვა, რომ თუ რუსეთის გაღიზიანება არ გვინდა, 20-30 დეპუტატი ფორმალურად ამ კანონის წინააღმდეგ უნდა წავიდესო. მე ეს დავიჯერე, ასეც მოვიქეცი და გაირკვა, რომ მარტო დავრჩი, რადგან ჩემს გარდა ყველას ეყო ეშმაკობა, არ გადაედგა ეს ნაბიჯი. მერწმუნეთ, ბატონო გურამ, ჯავახკომიტეტი მე პრეზიდენტთანაც კი მაბეზღებს, რომ ანტისომხური განწყობილება მაქვს, რომ მათ ,,გემბანის ვირთხებს’’, ,,სომეხ შოვინისტებს’’ ვეძახი. ისინი პრეზიდენტს სთხოვდნენ, რომ გავეთავისუფლებინე როგორც გაზეთ ,,ვრასტანის’’ რედაქტორობიდან, სადაც, თურმე, ანტისომხურ წერილებს ვბეჭდავდი, ასევე პარლამენტიდან. აქეთ თქვენ მიწოდებთ ანტიქართველს და მტერს… სწორედ თქვენი განცხადების გამო, მეზობელმა, რომელსაც ოცი წელიწადია ვიცნობ, დღეს, სანამ აქ მოვიდოდი, სახეში შემაფურთხა, შემაგინა – ჩვენს პურს ჭამ და თურმე ჩვენი მტერი ყოფილხარო! მერწმუნეთ, ბატონო გურამ, მე არ ვარ არც პრორუსულად, არც პროსომხურად განწყობილი, მე პროქართულად ორიენტირებული ადამიანი ვარ, არა ვარ მტერი და მადლობა ღმერთს, რომ 1937 წელი არ არის, თორემ თქვენი განცხადების გამო ან დამხვრეტნენ, ან – ჩამქოლავდნენ.

გურამ შარაძე: – ბატონო ვან, მე საუბრის დასაწყისშიც გავუსვი ხაზი ჩემს დამოკიდებულებას თქვენდამი. ღმერთმა დამიფაროს, რომ თქვენ საქართველოს და ქართველების მტრად მიგიჩნიოთ. უბრალოდ, იმ არაჯანსაღმა, ანტისახელმწიფოებრივმა ფონმა, რასაც ზოგიერთი ჩვენი პოლიტიკოსი ქმნის, უამრავი გაურკვევლობა წარმოშვა, რამაც, როგორც ჩანს, შეცდომაში შეგიყვანათ, და არა მარტო თქვენ. ამასწინათ ჩემთან გერმანული რადიოს კორესპონდენტი იყო, რომელმაც მკითხა – რატომ იბრძვით ქართული ენის დასაკანონებლადო. მე მას კითხვა შევუბრუნე – გერმანიის ბუნდესტაგის წევრს თუ დაუსვამდით-მეთქი ასეთ შეკითხვას? არაო! ვკითხე, რატომ არ დაუსვამდა. იმიტომ, რომ გერმანია გერმანელების ქვეყანაა, საქართველო კი ქართველების ქვეყანა აღარ არის და ვინც აქ ცხოვრობს, იმ ენაზე ილაპარაკებს, რომელზეც უნდა… მსგავსი უხამსობა არასოდეს მსმენია.

– ბატონო გურამ, რა ქმნის ამ სახის პრობლემებს, რატომ ვერ ეგუებიან ჯავახელი სომხები ქართულ სახელმწიფოებრიობას, მაშინ, როდესაც სხვა რეგიონებში დასახლებულმა სომხებმა ამ საქმეს ლამის ქართველებზე უკეთ აუღეს ალღო?

გურამ შარაძე: – პრობლემა ის არის, რომ საქართველოს სხვა რეგიონებში მოსახლე სომხებისგან განსხვავებით, ვინც თავის დროზე ქართველთა მეფემ შეიფარა, ვინც ქართულიც იცის და ქართულ სახელმწიფოებრიობასაც აღიარებს, პასკევიჩის მიერ ჯავახეთში რომანოვების ფრთისა და იურისდიქციის ქვეშ შეფარებული სომხები დღემდე რუსეთის ქვეშევრდომაბად გრძნობენ თავს. სწორედ ამიტომ არ აღიარებენ ისინი ქართულ სახელმწიფოს, ამიტომ ითხოვენ ავტონომიას და ამიტომ არ სწავლობენ ქართულს. ეს ჩვენი ბრალიც არის, რადგან დღემდე ვერ დავანახეთ მათ, რომ საქართველო სახელმწიფოა, რომ ჯავახეთი საქართველოა და რომ იქაურმა მოსახლეობამ ქართულად უნდა ილაპარაკოს.

– ბატონო ვან, აქვს თუ არა მხარდაჭერა ჯავახელ სომხებში ორგანიზაცია ,,ჯავახკს’’?

ვან ბაიბურთი: – არანაირი ძალა და მხარდაჭერა ხალხში ამ ორგანიზაციას არ აქვს. ამის დასტურად ისიც გამოდგება, რომ არსებობის მანძილზე ხმათა მაქსიმუმი, რაც ამ კომიტეტმა 45 ათას ამომრჩეველს შორის მოიპოვა, არის ხუთასი ხმა. ჩვენ ვაზვიადებთ მათ შესაძლებლობებს და ამით რეკლამას ვუკეთებთ მათ. მე მსურდა, რაღაცნაირად გამენეიტრალებინა ის განწყობა, რაც ერთ-ერთი ტელეარხით გადაცემულ და ათჯერ გამეორებულ სუბიქტურ სიუჟეტს მოჰყვა და თუ ამის გამო ვინმეს მტერი ვგონივარ, კი ბატონო, წავალ იგივე ,,ვრასტანის’’ რედაქტორობიდან და პარლამენტიდანაც კი, მაგრამ ნურავის ექნება იმედი, რომ ქართველებს და სომხებს შორის კონფლიქტი აგორდება.

– რით გსურდათ ამ განწყობის განეიტრალება, ბატონო ვარ, ქართული ენის კანონის წინააღმდეგ გალაშქრებით?

ვან ბაიბურთი: – მე არ გამილაშქრია ამ კანონის წინააღმდეგ, პირიქით – კანონს ენის შესახებ ორივე ხელით ვეთანხმები, უბრალოდ, ვთვლი, რომ ორ პუნქტში იგი კორექტირებას მოითხოვს. საუბარია იმ პუნქტებზე, რომლებიც არაქართველებით კომპაქტურად დასახლებულ რაიონებში ქართული ენის გამოცდის ჩაბარებასა და სერთიფიკატის აღებას გულისხმობს. Yთუ გავითვალისწინებთ, რომ ჯავახეთში არ არის ქართულენოვანი გარემო, ცხადია, რომ ეს ხალხი ასე მალე ქართულს ვერ ისწავლის, იყიდის იმ სერთიფიკატს და ეს კანონიც კორუფციის წყაროდ იქცევა. მე ვაცხადებ, რომ სჯობს, მივცეთ მათ რაღაც ვადა, ვთქვათ შვიდი ან ათი წელიწადი, და ვუთხრათ – თუ ამ პერიოდის შემდეგ ქართული არ გეცოდინებათ, მეეზოვის გარდა ვერსად იმუშავებთ.

გურამ შარაძე: – ბატონო ვან, სომხები ნიჭიერი ხალხია, ჩინურსა და იაპონურსაც კი ადვილად ითვისებენ, გამაგებინეთ, ქართულის სწავლა რა გახდა ისეთი, რომ 7-10 წელიწადი დასჭირდეს?

ვან ბაიბურთი: – ბატონო გურამ, მე ისიც ვიცი, რომ ცირკში დათვს მოტოციკლით სიარულს ორ თვეში ასწავლიან, მაგრამ ჯერ ჯავახეთში ქართულენოვანი გარემოს შექმნის წინაპირობა უნდა გამოიკვეთოს… და მერე ისწავლიან ენას, აბა, რას იზამენ.

– ბატონო ვან, რამდენი სომეხი ცხოვრობს საფრანგეთში?
– სამასი ათასამდე.

– რამდენი სომხური სკოლაა საფრანგეთში?
– არცერთი სახელმწიფო სომხური სკოლა საფრანგეთში არ არის…

– გმადლობთ ბატონო ვან!
– მესმის თქვენი ირონია, ბატონო ირაკლი, ამიტომ უნდა ითქვას, რომ საქართველო ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც, გაჭირვების მიუხედავად, თავის ჯიბიდან აფინანსებს როგორც სომხურ სკოლებს, ასევე თეატრს და უამრავ სხვა რამეს. სხვათა შორის, ეს განცხადება საჯაროდ გავაკეთე სომეხთა მსოფლიო კონგრესზე. ამიტომაც ვაცხადებ, რომ საქართველოში მე ქართველი ვარ. მით უფრო, თუკი სახელმწიფო სამსახურში ვიმყოფები, იქ საქართველოს ინტერესები უნდა დავიცვა. ამის გამო, როგორც გითხარით, სომხები ანტისომეხს და ქართველების აგენტს მეძახიან, თქვენი წყალობით კი, ბატონო გურამ, უკვე ქართველიც ანტიქართველს და მტერს მიწოდებს. ცნობისათვის, თქვენი განცხადებების შემდეგ ჯავახკომიტეტმა დამირეკა და ბოდიშები მიხადა – მტერი გვეგონე და თურმე, ჩვენიანი ყოფილხარო. მე მათ ყურმილი დავუგდე, მაგრამ იქნებ სჯობდეს, ცოტა ლმობიერად მოვეპყრათ ერთმანეთს და მტრის იარლიყი არ მივაკეროთ.

გურამ შარაძე: – ბატონო ვან, როგორც უკვე ვთქვი, მტერი მე თქვენთვის არასოდეს მიწოდებია, რადგან არ გთვლით ასეთად. ფაქტია, რომ ჯავახკომიტეტის ავანტიურისტული პრეტენზიები წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებთან; ფაქტია, რომ თქვენი პუბლიკაციებიდან და სხვა ფაქტებიდან, რომელთაც ამჯერად არ დავაკონკრეტებ, მე ობიექტურად შემექნა შთაბეჭდილება, რომ თქვენ მათ მხარს უჭერთ. არც ქართველების და მით უმეტეს, არც სომხების მტრად არ მიგიჩნევთ, უბრალოდ, ჩემს დამოკიდებულებას გამოვხატავ იმ მიუღებელი ტენდენციების მიმართ, რაშიც თქვენ აღმოჩნდით გახვეული და თუ ეს ყველაფერი მართლა გაუგებრობის შედეგია, ჩემზე ადრე თქვენ უნდა აგეტეხათ განგაში. მერწმუნეთ, მაშინაც და დღესაც პირველი მე ამოგიდგებით მხარში ჭეშმარიტების დადგენის საქმეში.

სტუმართა საუბარი რამდენიმე ხანს კიდევ გაგრძელდა, თუმცა მისი შინაარსის გადმოცემისაგან თავს ვიკავებთ, რადგან ვიტოვებთ იმედს, რომ მხარეებმა კონსენსუსს მიაღწიეს და დღეიდან გასარკვევი მათ შორის გაცილებით ნაკლები იქნება, ვიდრე გუშინ იყო…

ირაკლი თოდუა
,,ასავალ-დასავალი’’, 11-17 მარტი, 2002

 

 http://guramsharadze.wordpress.com/devnili/javakheti/