რა გზით უკავშირდებოდა ჯვაროსნული ეპოქის საქართველო დასავლეთ ევროპას

ბექა ჭიჭინაძე – რა გზით უკავშირდებოდა ჯვაროსნული ეპოქის საქართველო დასავლეთ ევროპას

ხშირად სვამენ კითხვას, თუ რა გზით უკავშირდებოდა ჯვაროსნული ეპოქის საქართველო დასავლეთ ევროპას, ინტუიციურად სულ ვფიქრობდი რომ ეს საზღვაო გზა უნდა ყოფილიყო, წყაროს მხოლოდ ახლა გადავაწყდი, ფულკ ანჟუელი (მე-12-ს.) წერს:

,,დიდი ხომალდებისათვის სანაოსნოდ გამოსადეგი ჰისტერი (რომელსაც სარწმუნო მოწმობისამებრ დუნაიც ჰქვია), ჩაედინება ზღვაში, რომელსაც ბულგარელები სკვითიის ზღვას უწოდებენ, მისი დინება ზღვაში ისეთი გაშმაგებით შედის, რომ ნაკადები კოლხეთისა და ფაზისის ნაპირებამდე აღწევს”.

თანამედროვე გეოგრაფიულ პერსპექტივაში აქ ზოგი ხარვეზი ჩანს, მაგრამ ფულკი აშკარად გულისხმობს საზღვაო მაგისტრალს, რომელიც იწყება გერმანიიდან, ჩაუყვება დუნაის, შევა შავ ზღვაში, გაივლის კაფას, აქედან კი რიონით ქუთაისამდე მიაღწევს. საგულისხმოა, რომ ფულკი ამ მარშრუტზე საუბრობს სწორედ პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობის კონტექსტში, ამდენად, დავით აღმაშენებლის ეპოქაში შესაძლებელი იყო გერმანიიდან საქართველოს დედაქალაქამდე, ქუთაისამდე (კულაროპას ნავმისადგომამდე მაინც) ჩასვლა მხოლოდ წყლით, ხმელის გარეშე.

ჩანს, ამ მარშრუტით ცდილობდა ბათუმის ნავმისადგომიდან სამშობლოში დაბრუნებას გერმანელი რაინდი ჰანს შიტლბერგერი.

ქართველ ისტორიკოსებთან ბოდიში ამ წყაროს ფართო საზოგადოებისათვის გაზიარებისთვის, მათი რწმენით, ეს წყაროები ვიწრო სამეცნიერო წრეების კუთვნილებად უნდა დარჩეს, მაგრამ სინამდვილეში, თუ ეს მასალები საზოგადოებრივ განზომილებას მიიღებენ, ამით არც მათ მეცნიერულ ღირებულებას და არც ჩემს აკადემიურ იმიჯს მისხალიც არ დააკლდება, პირიქით, კოლექტიური ინტელექტის მობილიზება უფრო გააიოლებს წყაროს სრულყოფილ ანალიზს.

1.12.2023